Quantcast
Channel: Putchhuak
Viewing all 321 articles
Browse latest View live

283/2019 Kei ve teh lul hi? (Why me?)

$
0
0
PATHIAN HNIAL RUAL EM KA NIH?
( Bible : Tirhkohte 11.17: Johana 21.18 )

Chutichuan, Lalpa Isua Krista an rin veleh, Pathianin thilthlawnpek min pek ang kha an hnena a pek ve ahnuin kei tehlul hi Pathian hnial rual em ka nih?” a ti a. (Tirhkohte 11.17)

Pathian hi engtin nge a inlar thin a, a aw kan hriat thin le? Bible hmang te, Fakna hla te, Zawlneite hmang te, thilsiam hmang te, hruaitu kaltlang te leh kan chhia leh tha hriatna hmang ten a inpuangchhuak ber a. Kan hruaitu mihring tih loh thil dang hmanga a inpuanchhuah hian thinlung a khawih hma em em a,   mihring hmanga a inpuanchhuah chuan Pathian ni ta lo bik riaua hriatna a awm awlsam em em a ni. Pathian ni lo, mihring kan lo ngaihchan thin vang a ni.


Pathian hmangaihtu chuan a thisena a din lei kohhran hi a hmangaih ngei ngei thin. Hmuh theih lei kohhran pawh hmangaih lo chuan engtin nge Pathian a hmangaih theih ang ang le. Khawvela kan awm chhung hi chuan kan nun pum hi rawngbawlna vek a ni a, a dik ngei e. Rawngbawlna kan tih zingah pawh mawhphurhna leh chanvo kan inruat thin hi rawngbawlna chi khat kha a ni mai a. Mi bik nihna avanga kohna pawh rawngbawlna a ni tho bawk a, he rawngbawlna hi chu mi zawng zawng thawh chi a ni lo a, an theihna pawhin tlin lo mai thei e.

Lei kohhran leh pawl kaltlanga Pathian rawngbawl hi a awlsamin, a kaida pawh a fel ber awm e. Mi pakhat duhdan ngawtah a innghat lo a, rorelna kaltlanga ngun taka ngaihtuah a nih vang pawh hian a fel awm e. Chu kohhran, pawl kaltlanga rawngbawlna chu uluk tak leh mi tam zawk remtih tlanna avanga thawh chi a ni a, mi mal duhsakna leh ngaihsakna vang ngawta thawh theih lah a ni hek lo.

Pathian kaltlanga kohna chu tuin nge dodal ngam a, tu nge chhang lo ngam che u. A kohna chhang duh lo leh ngaihven lo chu mi huaisen leh luhlul tak nih a ngai thin a. Ninevi khuaa tlangau tura Jona kohna chu haider a, tlanbosan theih a nih lohzia a chiang hle a. Thlipui leh tuifawn karah nghapui kawchhung atang chuan kohna chu na tawh tak a ni. Pathian ropui tak kohna chu a thilsiam pakhat ve mai hian dodal chi a ni lo a, chhan loh ngam chi a ni hek lo. Kohna an chhan ngam loh chhan pakhat chu chan, hloh ngam loh vang te, hahthlak leh hrehawm tawrh peih loh vang te a ni. Kan duhna lam ni lo, kan duh loh dan dana kal ngai thin hi rawngbawlna danglamna a ni.

Pathian kohna chhangtu te chuan a nuamah pawh a hrehawmah pawh lawm chungin rawng an bawl zel thei a. Mittui tla chungin fehchhuahpui thin mah sela  hlim takin an lo haw leh thin a(Sam 126.5) Miin hrehawmna leh lungngaihna a tawrh laia lawmman tur a mitthla theih reng chuan lawmnaah a chang thin ang hian thinlung lamah lawmna a awm chuan a hrehawm ngai miah lo nia. Joba 42.3 ah pawh khan Joba chu amah leh a mah inkawk chungin tu nge Pathian thil ruahman chu hre hawt si lo a, lo chhuah chhal ve ngawt tiin a mah a indem a nih kha 

Pathian chatuan thil ruahman dan hi kan hrefiah i khaw lo mai a. Hriat tum vek chi pawh a ni lo a, a remruatna te hi a tha vel vek a. A taka a lo thlen hunah pawh pawm thiam apiang hi mi vannei an ni mai hin a ni. Chuvangin, Pathian remruatna lo thleng leh a thil rel dan hi chu a mak lutuk a, thil te ber pawh engkim a rel fel vek a. Kan tana a lo thlen hian kan hrefiah thiam vek lo a, hriat vek chi pawh a ni lo. Mahse chu thil thleng chu thinlung inhawng taka lo pawm a, lo dawngsawng thin hnenah chuan a fiah mai thin a lo ni zawk.

Pathianin a thilsiam mihring kaltlanga a koh te hi tu nge hnial ngam a, ngainep ngam le? Sam ziaktu chuan Pathianin mihring min hriatna hi a sang em a, hriatfiah phak a ni lo a. Pathianin mihring hmanga min ruatna chanvo te hi hnial rual em ni i nih? A ruattu chu Pathian a ni tih in hre lo em ni? Mihring hmanga nemngheh a nih pawhin Pathian aiawha kohchhuah a ni thin a. Thawh ahmaa tlanchhiatsan hi mihring hlui tih dan a ni a, thawh phawta tlin loh a awm a nih chuan Pathian leh a aiawh din kohhrante chinfel tur a ni.Pathian hmaa sawifiah tur chhan tha tak kan lo nei tawh zawk em ni?


284/2019 My first thought

$
0
0
MIZO IPTECHEI

Naupang mai ka la nih laia Ipte chei ak thin kha chu tarsen pawisak vak nei lovah ka ngai thin a. Incheina aia thul mawnga dahah a tangkai zawk ka ring thin a ni. Kan venga mi nawlpui ngaihdan pawh a ni. Tunah chuan a ni ta hauh lo mai.

Phaia lehkhazir lo haw khan Mizo ipte chei an lo ngaina viau zel a, an lo haw \um te khan an ak ngei ngei \hin a. Kum 2004 khan Shillong-ah ka rilru puthmang chu min thlaksak daih mai. laitumkhrah kan kal haw chu, kan hmaa Ipte chei ak nula leh tlangval chu kan han be ngawt a. Naga hnam an lo ni a, hnamdangte pawhin mawi tia an lo ngainat chu eng vangin nge a siamtu hnam zawk hian ka ngaihhlut loh ang tiin ka ngaihtuahna ka thlak ta a ni. An ni chuan bazar an kalnaah te, Class an kal ten an ak thin a lo ni a. Ka ni tin pisa kaina hmunah hian sap hoten an lo ak chhuak ka hmu fo thin a. An nelawm hliah hliah hian ka hmuh phah bawk. Mipa lam hi chuan kan uar ta khawp a, hmeichhe lam hian an la nel lo deuh bakah a ngai reng thawhchhuahpui hi an ning deuh a ni awm e. Pawisa leh Bag dang ngah vanga ning pawh an ni mai thei e. Pastor Bial Zaipawl hruaitu ka nih laiin hmeichhia leh mipa nen zai rawngbawl tura kan fehchhuahin kan thawhchhuahpui alawm. Kawng engkimah inring tawkin, danglam tak kan ni.


Senior hri : Keini vengah kha chuan nula upa leh Upa leh rawngbawltu te chanah kan dah zel kha a nia. Chapchar kut leh mizo hnam thuam inbel hun bik awmah kan ngai a, chumi chauh chuan kan hawl chhuak \hin. Tlangval upa lam leh patling phanchang ten an ah chhuah kha chuan inhmeh viauah pawh kan ngai bawk. Inla vei te leh pawl chhuak, kohhran a awm lo te, Pathian chawimawi bik uar ta riaua kan hriat ten an chhawmnung tura ngaihna kha a lo reh zo a. Tunah chuan hnam rilru pu chungin, mawi phah nan kan hmang a, kan hnam rilru put dan pawh a duhawm viau e.

Fashion tha tak a ni :Thawmhnaw design hrang leh thar, dangdai phochhuaktu te chauh chawilar tur a ni lo a. Kan tangkaipui em em, kan hnamzia rang pholang thei ni bawk si chu Ipte chei hi a ni.  Hnam dang khual tha dawnsawn changa ngaihhruih nana lo pek kan ching thin a. A mawi hle a ni. Hnam thil a nih avangin Ipte chei hian inhmeh loh hnam a nei lo a, hnam dang tan pawh inhmeh hlei hlei a ni thin. 

Chatuan thlenga mawi tur a ni :Biak inah emaw, bazar kalna leh hnathawhna hmunah pawh a mawi zel a. A zahawm em em bawk avangin Ipte chei nena leng vel hi a tei mai mai theih loh, pawimawhna eng emaw a ken tel tlat thin avangin zahawmna a keng tel nghal a tih theih awm e. Naupang te pawhin Ipte chei hi ak se la, a zahawm em avangin kan hmu upa tel tlat thin a, kan hmu upa thei lo a nih pawhin Ipte chei ak thei ngat chu kan hmu nep ngai lo a ni. Phurhluai vang ni lovin, engtik lai pawha mawi a nih avangin inkhawmna leh khawi ila kalna apiangah hian a mawi reng a, chhawm nun reng theih a ni.

Ai khatah min luantir :Mi hausa leh rethei tan pawh a inang reng nia, hmel tha leh hmelchhia pawh a thliar hrang chuang law. Inang khat renga min awmtirtu a ni. Incheina sang leh hniam nihna a hril lem lo e. Sakhaw puithiam un pui pui te; pastor leh Upa, naupang chhia pawh min hrutrualtu a ni ve tlat. Pathian biak in chu sawi loh, zu hmunah pawh zahawmna zuk awm tho a. Han fiahchhin teh le, Ipte chei ak chung chuan zu lei tur pawhin min pe tha ngam lo zuk tia.

Ei leh bar, hnam nun nghawng a ni : A siamtu chu Mizo te kan nih hre rengin kan ram siam ngaihsanna hriat hi hnam chawisanna a ni. Lei a awlsam em em a. A man a tlawm  hle a, a tlo em em bawk si. zahawmna a keng tel lehnghal a, nun a vawng uluk zui. A mawi rei ber tihngamna chhan chu Ipte leh Bag dang hi kum sawm kan ak peih meuh lo. Chuvangin Ipte chei ah hi chin thanah nei la, ngaiah i nei ang a, a tangkaizia leh a hlawkzia i hmu telh telh ang. Thil danga thlak tum duh suh, thil dangin a hlutna a ter phak chuang lo ang. 



























285/2019 Lawmna luipui Book Review

$
0
0
LAWMNA LUIPUI Bihchianna)

Lehkhabu chungchang :
Lehkhabu hming: Lawmna luipui (Souvenir)
Edited by: Rema Chhakchhuak
Chhuah kum: 2019
Chhuahtu: BCM Publication Board
Chhut zat : Inziak lo
A man : Rs 100/-

Thuhma :Kumin chu BCM tan kum \ha tak a ni dawn a nih hi, “Kum tirah lehkhabu chhuan tlak tak chhiar tur min chhawp nghal tlat mai” tiin ka ngaihtuah a. Kumin January ni 9 khan BCM thawktute inhlantharna hunah, “Lawmna luipui” (Souvenir) chu Rev F Ramdinmawia (Gen.Secy. BCM) chuan a tlangzarh a. Editor, Rema Chhakchhuak chuan a buatsaih dan leh tihsual (palh) chungchang a sawi a. Mizo \awng tihlutu ‘|’ ziah tura ‘m’ hman a nih dan pawh a sawi fiah a. ‘|’ hman huna ‘m’ awm pawlh nuk mai chu kal kan ta ila. {A \hen erawh chu ‘t’ a tam thung hle, Mizo \awng ziahna hmanrua (fonts, apps) \ha kan mamawhna pawh a tar lang kan ti thei awm e.} Hawrawp lenzawng hi a te lutuk tihpalh an hlauh thu pawh a sawi a. He lehkhabu ka chhiar lai hian penin ka thai nghauh nghauh a. A behbawm chungchang ka han ziak ve teh ang. A sei deuh dawn avangin chanchinbu lama chhuah ai chuan ‘blogged’ ila, a buaipuitute leh BCM Publication Board erawh inenletna atan hrilh hriat ve chu tum thung teh ang.


A kawm leh a man thu :Phek 226 laia chhah he lehkhabu hi a kawm (cover) hian mi a hip hle a, a lehkhapuan pawh a \ha em em a ni. ‘Engtin nge cheng za man tura an siam theih’ tiin ngaihtuah ta ila, chhanna awlsam tak chu Souvenir a nih angin, chawi pawh huamin a man an titlawm a nih ka ring a. Sunde sikul ‘Senior B Zirlai bu’ ai pawha man tlawm zawk leh paper pawh \ha zawk hi a man a tlawm fu mai. A man tihhniam duh vangin a hawrawp hi a te a, a phek an titlem pawh a ni mai thei e. Ka hre lo. 

Editor lamchhuak :A bu hming ka hriat rual hian Editor ka hre chhuak a, Tlabung luipui ka mitthla a, sap missionary te he luia an lo kal lai ka mitthla thei nia! He luipui a\ang ngeia lo kal hi an ni si a. Sap missionary te sulhnu leh kristian hmasate sulhnu chungchang ziahna a nih avang hian a hlu a. A bu hming hi inhmeh thlawt a ni. Editorial-ah hian Editorial Board-ten ziaktu tur mi 15 thlan chhuah an nih thu a sawi a. Articles ziaktu erawh mi 16 an awm thung. Rev. Dr. Zairema thuziak chhuah chhawn an dil vang nge, Editor zawk hi chhiar tel a ni lo tihna a ni zawk ang. ‘Lehkhabu rotling leh academic circle-ah pawh innghahna tlak leh rawn tlak tichhuak ngei tura hmalak nise’ an tih angin, an ziah dan tur pawh Turabian style anga kaihhruaina siam a ni a, chu erawh an hlawhtlin loh thu kan hmu a. Mahse, thuziak rin tlak (emperical) kalphung erawh kan hriat phah e. 

A kaihhruaina :Turabian style hi hriat ve hrim hrim atan tlem azawng chauh tar lang teh ang. Research papers, Theses leh Dissertations ziah dan turah kaihhruaina hrang hrang a awm \hin a. Subject/discipline hrang hrangin inkaihhruaina (manual) an nei hrang hlawm a. Chung zinga pakhat chu Chicago style an tih bawk, Turabian style hi a ni. History lam kaihhnawihah an hmang nasa \hin hle. Lehkha chhut baka awl chin chu inchi khat aia te lo a ni tur a ni a,  a hawrawp hi font size 10 emaw, 12 emaw an hmang \hin a. Paragraph leh Paragraph inkar hi a awl zau (double space) tur a ni ti ila hriat thiam a awlsam ang. Title page, Block Quotations, Table title, Footnote (endnotes) leh Bibliographies (reference list) te chu awl zim deuh zawk (single space) tur a ni. Lehkhabu thu lakna etc., ziak dan tur pawh a inang zel tura kaihhruaina a ni. Mahse, editorial board te hian kaihhruaina hran an siama, zawm vek erawh a ni lo tih kan tarlan tawh kha.

Ka chhinchhiah bikte:Lehkhabu buatsaih a nih ang takin thuziak hrang hrang te \ha tak tak vek a ni a. Thupui neia ziak hrang hrang hi hlu tak vek a ni a. Sawisel tur zawngin keu let, keu let \hin ila finna tur zawk a ni.  A thupui hmasa ber ziaktu Rema Chhakchhuak (editor) ziak chauh hi he lehkhabuah hian chhuah ta se, Cheng za chuan ka lei ngam var vang ang. Mizo chanchin, khi lam a\anga chhuina zo zai hi a hlu a, Mizo \awng pawh a uluk a ni tih a hriat hle.  Thlalak hlu tak tak telh a ni hi a hlutna tizualtu a ni bawk. Prof J.Zorema’n “Val upa hi Lalin a thlang \hin” (phek-30) tih N.Chatterjee lehkhabu ziah, ‘Zawlbuk’ a\anga lakchhawn te hi ka lo hre ngai pek lo a. |ha tak a ni. Prof. Zolawma’n ‘Neih inang inkawp, tuai-patil’ tih sawifiahna atana (LGBTQ) a sawi langa Transgender leh Queer te hi chu sawi fiah ve ta se (phek-131). “Sexual Violence chungchanga Kohhran a ngawi tlat \hin hi ramhuai a\anga chhuak a ni” tih thu huai taka a sawi hi a ngaihnawm zualna a ni.(phek-133) |halaite mamawh em em “Kan ngaihdan hi engtiklai pawha miten an hriat reng hi a \ul ber lo... kan chhan ngei ngei tur ni awm tak thil an sawia kan tih hmasak ber tur zawk chu kan phone/laptop/tablet te kan dah \hat hlauh zawk hi a ni. Chhan loh hi duhthlanna kan thlan theih, duhthlanna \ha ber zawk a ni fo” (phek-136) tih te hi ‘sial’ tak rem rem a ni. Rev. Dr. Zairema thu ziak hi chik ila, a manin a dak \ha hlerh hlawrh bik hle \hin tih i hre nghal ang a, danglam bik tak a ni. Mizo kohhran hnapui ber (phek-105) ziakah hian ‘Myanmar rama Chanchin \ha kan hril dan’ chanchinah hian Fangrual zingah ZD Chuaudenga te chanchin hi chawilar ava hun ta em! (“Hriat hlawh ve ta lo Sulsutu chu” tiin google chhin ila, Myanmar rama Chanchin \ha hril hmasa berte, Sap Upa leh Pu Buanga ang chiaha a ram (Thaiphum) miten an ngaihsan thu ngaihnawm tak inziak a hmuh theih a, ka han belh lawk a ni e.) Hriselna chungchang emaw, hospital chungchang emaw a kaihhnawih thupui a awm lo erawh hi chu a kalh a kim lo deuh a ni. Zosapte ngaihpawimawh kha a ni a, tun thlengin kan rawngbawlna pawimawh tak a ni si a.

Zahawmna awmna :Dr Chawngthanpari ziah “Zirna kawngah hmasawnna tam tak zingah, Master Degree thlenga Mizo \awng zirna kan lo nei ta hi a ni. |awng hi hnam min phuarkhawmtu a ni a”(phek-79) angin Mizo \awng ziah dik loh hlauh avanga thu ziak \ha ngam lo kan tam ta hi mak tak a ni. Academic circle atan pawha innghahna tling tur buatsaih tum a nih laiin academic lo angreng taka Mizo \awng dik lo hman chungchang chauh hi thlir tum ila a \ha mai awm e. Thuhma-ah (editorial-ah) chuan Editor-in a hming mal mana lawm thu a sawi avangin, amah puitute kuthnu hi uluk takin a en hman lovin, a ring tawk pawh a ni mai thei e. BCM Publication-ah hian sawi leh sel ava tam \hin ta em! Hmanah chuan endiktute (first proved, second proved, final proved) kaltlanga chhuah \hin niin ka hria a, tunah chuan a ni lo. Social media-a sawiselna ngawt pawh hi nasa tak tawh a ni.  Mi thiam tak tak ziak ni si, tihsual leh tihpalh tam ta lutuk \hin hi Baptist zia kan ti tawh mai dawn em ni? A ziaktute thiam loh nge, Editor thiam loh zawk ni ang? BCM Publication reng reng hi an endik vek \hin lo em ni? BCM Publication Board chhuah a nih avangin an mawhphurhna a ni.

Inkaihhruaina \ha :Baptist \awng hman dan leh chhim lam \awng hman dan a awm hrang \hin kha kan inchhuanna a ni \hin a. “BCM thuchhuah reng reng hi tun hma a tluk ta lo” tih a ni ta fo mai. Hman a\anga hmahruaitu zawk hi kan hnufual ta zel a, vei an awm loh chuan kan siam \ha dawn si lo. Mizo \awng chungchanga kaihhruaina mumal tak kan nei lo a, mahse a tlanglawna hman tur chu kan nei ta e. Kum 1986 daih tawh khan Synod chuan MBSE rawn chungin hetiang lehkhabu chhuah chungchangah hma a lo la daih tawh a. Mi tam zawk an innghahna “Mizo \awng ziah dan” chu kum 2008 khan Mizoram Board of School Education chhuahin, kum 2016 khan (Third Edition, Revised & enlarged) chhu lehin a \ha tawk hle a. Synod Literature & Publication Board-in Synod House Style leh Bible Society of India kalphung pawh an thlir tel a ni. Anni hi hma la hmasatute an nih avangin rawn pawh a awm hle a ni. Hengte hi kan rilrem zawng a ni lo a nih pawhin a tam zawk chu kan pawm tlan theih a ni. He MBSE ‘Mizo \awng ziah dan’ lehkhabu-ah vek hian  “Mizo \awng ziah danah hian ziah zawm tur leh ziah zawm loh turte hi a pawimawh lai berah kan ngai awm e” (phek 24) tiin a sawi a. Chu tak chu kan harsatna ber leh kan sawi tum ber pawh a ni.  BCM chuan “Mizo \awng ziak dan \ha” (Orthography) chu 2016 January ni 29 khan inrawnkhawmna kan nei ve ta chauh a. He lehkhabu hi kum 2017 khan copy 1000 siamin cheng sawmnga-in hralh a ni, a man a man hle. (A hran a hraia BCM hian lo siam ve leh kher hi ‘a \ul kher kher lo’ tih ngaihdan ka nei hman, mahse, he lehkhabu (Lawmna luipui) ka chhiar a\ang hian a \ulzia ka man chhuak ta a ni)

Ava thui dawn ve. Heti zawng hian ko i thlak teh ang. Chhiartuten lo chik zui ila ka duh langsar zual te, he lehkhabu ka chhiar paha ka chhinchhiah chauh ka han tarlang teh ang. Rev.Dr. PL Lianzuala’n, “Thil chiang chiah lo reng reng hi chuan chhanna aiin zawhna a cho chhuak \hin” (Phek 79) a sawi ang chiah hian ziah dik loh \henkhat chauh tarlang ila, a awmna phek nambar nen. Hengte hi hmun hrang hrangah hman pawlh nuaih a nih avangin ka han lak chhuahte hi hman dan inang lo a ni. Hawrawp pui kan hmang uar hle ‘Over’ hle zel a: Kohhran, Biak In, Chanchin |ha tih ang hi MBSE kaihhruaina hi chuan chuangtlaiah a ngai a. (BCM Publication Board kaihhruaina hi ka la bel lutuk lo a, ka hmang ta lo mai a ni e.)

Tlipna :Tihsual tam tak a awm a, inmualpho lam ni lovin, hmasawn zel beisei vanga tarlang ka ni a. Tlangzarhnaa sawi a nih angin a copy siam tam a ni lo a, siam a nih huna siam \hat ngei theih nan kan \angkaipui ka ring a. Chutih hunah chuan, hetiang chiah hi lo chhuah leh ta se, ‘ka lei leh tho ang’ tih hian he lehkhabu \hatna hi a hrilh fiah awm e. A ziah dan chu eng pawh lo nise, a chhunga thu awm leh a hlutna hi a nep chuang lo. Lei ve ngei ang che.

Hengte hi lo chikzui ila :Heng phekah hian chhutsual (typing mistake) tam tak a awm a, hriatthiam theih erawh a ni e. Phek- i,9,14,19,19,24,27,38,51,51,51, 52,53,53,70,72,72, 78, 84,100, 202. A hnunga nambar ziak hi phek nambar sawina a ni a, a phek nambar mila keu chat chat loh chuan kan sawi fiah zo lo mai thei)

a piang-21,
a zina-103, 
an ni ho-141, 
an niho-132, 
anni ho-128, 
atmbfa-175, 
awmdan - 14, 
awmtheite-21,
ballon-118, (Baloon tihna a ni ang)
biak in 134,
Biak In-116 (Hei hi kan uar ta hle mai)
Biakin-115
Bistol-52
thlaraubo-31
cheltehnam-51
chaklo-24
Chanchin \ha-81, 100, 109
Chanchin |ha- (a tam mai |ha malh malh hle)
chawi kan-122
chawikan-a tam
chhawmdawlnan-178
chhiar mektute-134 (Chhiar mekte tih a \ha)
chhiat ni \hat ni-110
chhuah san-139
chhungtin-81
Chibaibukna-117
chutichian-133
Councellor-179
counseling-179
dah tirtu-79
damkhawchhuahna-73
damlo dam lo-169
dang lam-153
danglam- a tam
dawnsawn tir-72 (dawnsawntir erawh ka chhinchhiah lo)
din hmun -164 (dinhmun tih erawh ka chhinchhiah lo)
tlangau pui -164
em?-132 (Sentence tawpah lo hman a ni fo)
emaw,-23,24,24,132,132, (em maw le? tih te, sap \awnga or hman dan anga ngaihfin a ni fo)
emaw-135,135,142,147
eng emaw chen-76
engemawchen-20,75
eng emaw zat-112,115, 155 (Hei hi tuna hman dan tlangpui a ni)
engemawzat-5,147, 148, 149
eng mah-126 (Rev Dr Zairema leh MBSE hman dan)
engmah-1,11,23,23,23,25,29,73, 103, 134,134,134, 142
engahmaha-147
engnge-130 (heta eng nge tih hi chu zawm loh tur a ni)
Engtianginnge-138
engpawh-31,73 (pawh hi tu pawh tih anga hman tur, heng engtikah emaw-135, engtikawng mah-134, engtin nge-152 tih hi chu chhiar nuam tak a ni)
engthawl-124
engtinge akal ang-130
he tih lai hian -201
hemite -iii,
heti hian-95
hetihian-1,13,20,24,31,172
hetiang ang-7
hman pui-131
hmanlaia-8
hmatu-192
hmuhtir-149
hnathawh -iv,22,26170,
hna thawh 160,
hna thawk-101, 110, 111,179 )
hnam nawm tirin-136
hnamtina-144
hnen-152
ho-26
hrefiah-15
hremiah lo-103
hrereng-136
Hriat reng nan chuan-119 (nan chuan hi chu a pai deuh a ni)
hriatreng-3,134 (hriat reng tiin hmang an awm bawk)
hriattur-71
huai-156 (hruai tih tur a ni ang e)
in ang lo -153
in ang-129
inang-129
in awpna-69
in hlan chhawn-70
in hmang-147
in karte-71
in larna-147
in lengte-70
in ngeih lova-72
in phum-71
in rawlhin-76
in thawn -203
in tlakral-73 ( in/ah (suffix/prefix hi a tam hle, heng phekah pawh hian i, 38,39,40,40,40)
inbel tir-24
indawm tir-70
inhlanchhawnna-69
inrelbawl dan-77
inrelbawldan-12,30
inrem tir-149, 158
kaihhruaitur-71
kal phungin-75
kal pui-75
kal san-109
kan kan-159
khawthar-73
kum tir 149
kumtinin, tin-21,22,26,26,26,26,26,69
Lal Thanhawla-116
Lalthanhawla-113
Lal thuneihna-21
Lalthuneihna-20
landan-144
lang fiah-193D
lawman-119
lehkhathiamlote-134
lehkhthawn-126
lo kal-123,154, 155, 158, 196
lokal-20,38,39,40,40,40,42,43,57,57,71,115,115,143,143,
lo va-1
lova-1,12,13,14,26,110
lovang-97
mahse-112,121,198
maithei-149
mimal-134,137,145,145
mitin-140 (Chanchin \ha mi tin tan, ni tin etc tiha tin hi a zawm deuh vek mai. Entir nan, nitin-141,143)
Mizo pui-1
namailo-164
ngai pawimawh-131 etc
ngaihpawimawh-99 etc
ngawihbopuia-133
ni in-147
nih tir-80
nilo te-142
nilova-135
nilovin-101
nisa-80
nun dan phung-162
pakhatmah-143
Protequese-155
pum pui-129,140
rawngbawlhna thawkin-141
ringlotute-143 (Hei hi unbelievers sawina pawh nise kaltu, mutu, tlantu kan hmang ngai lo ang a ni)
ringlo mite-62 (hei hi MBSE hman dan a ni a, a chunga mi nen khi chuan a inang lo hle)
rorel sak-128
sakhaw atanga sakhaw-164
Salakia-118
sawiho- a tam ber
sawi ho va-92 (hei hi hman nise)
sawi ho-195,196 (BCM hi chuan sawiho kan ti deuh a, MBSE hi chuan sawi ho tiin a hmang zel)
sawidan-146, 147, 
sawkhaw-149
sawn puiin-81
siam sak-169
siamdanah-131
siamnan-178
sil saktu-143
tamtak-100
tar lang-154
tar sak-114
tawngtai sak-150
theihnan-113
thlatin 167,175
thu hril-81
ti danglamtu-81
tih dan-162 (hei hi chu a mawi hle)
tin reng-113
tite-105
tlatlin-112
tlemlo-115
tu pawhin-163
tumah-129
tumahin-136,137
tun hma 160 (Hetiang hian hmang thei ila)
tunhmaa-131
tunllaia-131
tupawh -129, 163,164 (tu pawh, tu nge?, tu mah tih hi kan hmang uar lo hle mai)
vain-171
vet a tial tial-200 (hei hi chu automatic vanga thu mal insawi a ni ang)
zohnahthlak-104
Zo hnahthlak- (A bu chhungah hetiang hian hman a ni)
zolo-134

Note : BCM “Mizo \awng ziak dan” nge, MBSE “Mizo \awng ziah dan” zawk ka behchhan tak pawh ka hre lo. A har em a ni. Phek nambar nena ka ziah chhan chu “Mizo \awng hi a har a, namnul mai lovin, uluk taka zir a ngai a ni” tihlan ka duh a ni.

email:
Phone : 9612027942
















286/2019 Leadership Eng nge? (Hruaitu nihna)

$
0
0
Leadership hi eng nge ni ?

Tawi tea hrilhfiah dawn chuan "Chhan eng ema maw vanga mite nuna nghawng (Influence) kan neih dan" hi a ni ti ila a dik awm e. Ka hmel that em vang emaw, Thu ka sawi thiam em vangin emaw, ka thlarau mi vang te, Member ngaihsak vang te, thawhlawm pek that vang te, zai thiam vang te leh chhan eng emaw avanga mite nuna thu ka sawi phawt chuan Hruaitu tha tak ka ni tihna a ni. Chutih lai chuan ka zaithiamna avanga Hruaitu tha ka nih a, mite nunah nghawng a neih chuan Hruaitu tha ka la ni mai lo a, kawng hrang hrangah entawn tur nihna ka neih tel chauhin Hruaitu tha ka ni tihna a ni. Mite nuna nghawng tha tak a neih khan ken tel tam tak a nei ti ila a dik awm e.

 TKP ah hi chuan hruaitu tih hian Executive Committee member te hi TKP hruaitu an ni (FOD Inkaihhruaina) Chuvangin O.B ni kher lo pawhin hruaitu kan ni tihna a nih chu. Member ka nih pawhin memberpuite nuna nghawng tha leh entawntlak ka hnutchhiah phawt chuan hruaitu ka ni na. Inthlan hmanga nihna (Designation) nei kher lo pawhin hruaitu tha a nih theih a,  chu ber chu hruaitu tha nihna chu a nih zawk chang a awm thin bawk. Pawl Inthlan hmanga hruaitu nihna chuan tawp chin a nei thin si a. A hun (term) a tawp velah a nundan leh a awmphung atangin hruaitu tha a ni em tih chu thlir zawk tur a ni. Mi thenkhat chu inkuangkuahin an thu mai mai thin si a.

Hruaitute leh an hruai mipui te chu tawng sang hnih an inkarah a awm tur a ni a. Hruaitute hi an kal vut vut ang tihna lam ni lovin, Mipui ten an chimbuai lohna turin an inkarah awl a awm tur a ni tihna a nih chu. Mipui kal chak lutuk avangin hruaitute hi kan chim palh ang tih hlauhna a ni a, chu chu Bible sawi dan a ni.

Thi beh (Designation etc) avanga tih tur chin hi hruaitu tan chuan a awm a. Thi beh lote an inthlahdah deuh a nih pawhin thlan chhuah chu an inthlahdah thiang lo a ni. Thlan chhuah bik ten Tih awm tak tih loh a hlauhawm em em a, tih loh awm tak tih pawh a hlauhawm em em bawk. A thlangtu a zah rualin a thlangtute erawh hruai tum dan a nei tur a ni thung. 

Rorelna kenkawh kawngah theih tawp chhuahin, a hlawhtlinna turin hma a la ang a, a hlawhtlin loh hlauvin thu rel a veng tha bawk tur a ni. Thil sawina hun leh hmun a thliar thiam ang a, a hun takah engkim a ti thei tur a ni. Ngaihdan nghet tak a nei ang a, chu a ngaihdan chu thlak tum lo ni lovin, thlak hei turin a ngaihtuahna a hmang thin ang. A ngaihdan sawina hun erawh a tul hunah huai takin a sawi thei tur a ni. A hruai mipui te kal penpui lovin, kawhmawh bawl hek lovin, a zaizap zawngin kalpui a tum ang. Mi tam zawk duhdan chu zawh tur a ni a, zawh hma hauhvin inbah palh theihna lakah a inveng lawk tur a ni a. Huaisen takin a zawh tur a ni lawi si.

Memberte phut chhuah reng turin a awm lo ang a, Member te a phut tur a ni hek lo. A telna awm takah a tel mai ang a, a phur leh phur loh lam ai chuan memberte rilru puthmang zawng zawng hi a kutah a awm a ni tih a hre fo tur a ni.

Hmuh lawk theih loh (unforeseen) thil a lo thlen changin rilru dik leh ngil (Positive thought) nei chungin a sutkian dan tur a ngaihtuah thiam ang a. A chi-ai mai tur a ni lo a, dem tur zawn ai chuan puitu tur a zawng thiam tur a ni. Amah kha mi famkim a nih loh avangin engkim a hre vek lo a, engkim a thiam vek hek lo. Mi theihna leh thiamna hmang thiam apiangte hi mi hlawhtling an nih thin avangin, mi theihna hmang thiam a, hai chhuak thei apiang hi hruaitu hlawhtling an ni thin.

A hruai memberte hian mi fel leh fing an mamawh lo a, mi ngaichang tak chunga mi inpe leh hmahruai thei an mamawh zawk si a.

287/2019 Titi (Human Interaction)

$
0
0

TITI ANG U AW.

Kan Kohhran hruaitu pakhat chuan, “Uluk takin an thu sawi hi ka ngaithla thin a, thil tangkai lo hi an va sawi tam thin tak!” tiin hmeichhe ho titi chungchang a sawi a. Thil tangkai leh zirtirna lam hawi chauh sawi dawn chuan thui a sawi theih loh a ni. Tangkai tih pawh a inang lo zel awm e. Pa pakhat pawh a naute nen hlo an thlo a, a u ber a nih avangin a tawng tlem lutuk a, an inbe ngai mang lo. Tangkai lo chu an sawi ngai lo a. Chaw fak a hun dawn te hian thlawhlaia thing luang a khawng ri kerh kerha chaw fak turin an inzui dial dial thin a. Vawi khat chu a ek chhuak, vau lama a daikal tur chuan chema bawlhhlawh tihfai nan thingluang a khawng ri a. Chaw fak la hun lo mah se a khawnrik miau avangin Vau lamah chuan an inzui ta dual a ni awm e. A upa ber chu a nui suk duh chauh nia.


Kum 2010 vel khan Facebook kha a lar ngang mai a. A hnu lamah phei chuan Zoram Thlirtu kha kan inkawmhlimna ber a ni a. A dazat leh ka kaw nazawng an lo luh khan engruaiah kan chan ta lo a ni. Chuta thianzaho chuan kum 2012 khan ti ti khawchang group siamin kan la inbekbawrh reng a. Tun thlenga Whatsapp lamah kan la inkawm ta zel mai. Titi hun lai a pelh tawh chuan thar thawh leh pawh tum sasawi the mah ila, a theih tawh tak tak thin loh. Khang hun atang khan titi pawimawhzia ka hre thar ve chauh a. Chumi chung chang chu sawi ka tum a ni. (Sakhaw mi tak chu ni ila, A phek chhah keu chungin, Sam 105:2 ‘Amah chawimawiin hla sa ula, amah fakin zai rawh u; A thilmak tih zawng zawng thu chu titi rawh u’ tih te, Sam 145:11 ‘ I ram ropuizia thu sawiin, I thiltihtheihna thu chu titiah an la hmang ang’ tih thu hmanga Maicham ri dawt khawpa han seprawtui chu ka chak hle mai.)

Hman lai chuan hmai chhanah an titi a, inhmachhawn leh bawpkhawkherh chung ngeia muang fan reih rawihin an tawng a. Sawi sual hlau tak chung leh mi dang rilru natna sawi palh hlau tak chungin an titi thin a. An hriatchian  bak an pensan meuh lo a ni e. Tunah chuan a hring a hrana titi ai chuan Social Media facebook leh whatsapp tih vel hi kan hmang tam ta deuh ber awm e. A hring a hrana inkawmna leh titi tluk pha erawh a awm lo ang. Mi lawm leh lungngai hmel, an mit meng te chhiar thei mah suh ila khawl kaltlanga titi pawh a tha tho e.

Khawvela khawvel thil kan mamawh pawimawh tak pakhat chu titi hi a ni. Mihring hi rei tak chhung mahnia a khawsak chuan nun kan hloh thin a. Nun bakah tawngkam chen hian a pai fo mai. Mahnia tawng bul bul, phun sep sep thin chu ramhuai zawl emaw kan tih thin kha. Ngaithlak peih loh thleng thlenga sawi thin pawh mi ang pha lo niin kan chhal thin.  Thusawi kha inkawm leh titi ten an tuipui tur a ni a, an tuipui tih lantir nan sawi ho emaw, ngawi renga ngaihthlak emaw a ngai thin.

Thil a phunglenga sawi hi titi a ni a, thutak muk taka sawi pawh titi a ni a. Kawhbik neia thu sawi ho hi titi chu a ni awm e. Mi thenkhat  bula titi hi chu a har fo thin a. Sawi zawm tur lo hriat ve a ngai a, hriat loh pawhin ngaihthlak a, Um, Ee, tih emaw lu thing tala lo chhawn zel loh chuan a titi that theih loh a.  Hre lo emaw, sawi tur nei lo pawhin zawhna tala lo zawh belh hian titi a kaltluang thin. Titi turin Qualification sang tak a ngai lo a, mi inang, sa inang, rilru hmun khat put erawh a ngai fo.

Mi thenkhat chuan hre bik nih chuhin titi atangin an peng a, titi a kaltluang hlei thei lo. Miin an sawi dik lo deuh a nih pawh lo zulh thuai thuai ai chuan zawldawh tak chunga kan hriat dan zawk kha sawi mai tur a ni. Sawitu an awm a ngai a, ngaithlatu pawh an awm a ngai thin. Mi pakhatin a sawi teuh ngawt a ni lo a, a sawi tui theihna tura lo tlak zeh hun kha hun pawimawh lai tak chu a ni. Chiang reng leh felfai leh lutuka sawi pawh sawi chhunzawm a har avangin, sawi chian loh pawh a that zawk chang a awm thin. Mi pakhatin thu phungleng a sawi a, a aia hre zawka lo sawi emaw, a hre lo zawk awm anga sawi pawhin mi dang zai ngai chunga tlak zeh a nih thin loh chuan rei tak a titi theih loh. Chuvangin, titi chu rilru inmil tak chunga inphawrhna a ni. Sawi kan chuh nak nak chuan kan inpawhin, zai kan inngai tlang an ti thin a. Biak leh zawhna chauh chhang thin mi chu kawm an har thin a, an titipui theih loh fo. Tangkai lo deuh pawh han hawl a ngaih chang a awm thin a, mahse, hawl kual thuai ta lutuk hi chuan dawt sawi an hmang duh fo.

Mi thenkhat chuan Mobile phone khawihin an rilru an lo sawr bing a, thu haw lam leh kal lam reng reng an ngaihtuah loh avangin thinlung hmunkhatin a inkawm theih thin loh a ni. A awmzia berah chuan kan hriat zawng a ni emaw, kan hriat loh thil pawh inkawm hlimna tur a ni tih hre chunga inngaihsaktawn chunga thil eng emaw kan sawi hi titi chu a ni a. A ri rin lam emaw, tam lam emaw, a thupui lam a kawk ber lo a. Nuam ti taka kan inkawmhona, mi tinin zalenna kan neih hmanga kan rilrua awm sawichhuahna a ni awm e.

# Sunday tlai TKP Fellowship hunah kan khawtlang mamawh (Social needs) zinga mi Mihringpuite nena inkawmho hi kan uar a ngai ta tiin, kan hruaituten TiTi hun darkar chanve chhung kaihruai turin min ruat a. Piantharna chungchang a ni. Ka han ziak thuak thuak a, ka hman velah ka la khawr pum ang.


288/2019 SOCIAL WORK DAY 2019

$
0
0

HAPPY WORLD SOCIAL WORK DAY 2019
‘Promoting the Importance of Human Relationships’.

Vawiin tlai dar 2:22 PM, 3/19/2019 hian Head, Dept. of Social Work (Sir R.S-a), HATIM chuan WORLD SOCIAL WORK DAY chu HATIM Campus, Chanmari-ah hman a ni dawn a, chuta tel ve tur chuan min lo sawm ve a. Ka va han lawm tehlul em! Kei, Social Worker-a inchhal ve hian Social Work kaihhnawih reng reng ngaihtuah tawh lem lo va, lungawi leh nuam titaka ka thawh mawp mawp lai hian ‘Back to Eden’ tiin min chah mawlh mawlh hian ka hre thar leh a ni.



Social Work hi eng nge maw  anih chiah le tiin ka inzawt thar leh a. Mi rethei leh chanhai zawkte sum bawma hmanga eizawng thin tihna em ni? Mi harsatna changchawia, eizawnna kawng lo dap vat thin te kan ni em? Eizawnna chi khat anga ngai mai ka lo ni  tawh em? Eizawnna kaihhruai avanga Professional Ethics and Values hlamchhiah ta zawk ka lo ni a. Professionalism aia mahni hriatna hmachhuan thin ka lo ni reng mai ka ti. Hlawh chauh hmachhuana eizawng ka nih chuan ka zirlaia ka zir zozai kha ka hlawhchham (Failed) a ni dawn si a. Kum 15 kal taa ka First Class Degree khan ei ka zawng mek a, Kum 15 kal taa, ka inpekna thinlung (Commitment) kha a reh zo ta tlat mai.

Ka ngaihtuah a, kir leh rawh min ti. Kristian ka ni a, ka kristianna hian min hneh ngei mai. Mahse, Miz awng zawng huap zo lovin Kristian thlirna atang chauhin ka lo thlir thin. Ka ngaihdan a nih loh avanga beidawng nghal thuai, Social Work kaihhnawih rengin min tuai thar tawh loh laia intuaitharna tur Social Work Day hman a ni thin hi ka va lawm em! Tuiah leh Thlaraua Baptistma chang tawh pawh an chau fo a, an chakna te an siam thar leh thin ang hian Social Worker zawng zawng t ke I pen thar leh ang u.

Mihringte mamawh pawimawh tak chu mihring vek a nih avangin, kan mamawh leh harsatna te hriaa, sukiang tur chuan inlaichinna tha hmanga sutkian chi a ni. Kan duham leh pamham avangin kan bula awm te kan theihnghilh a, kan duh chin chiah kan hmu thei a, kan hmalam hun awm dan tur reng reng kan ngaihtuah tawh lo a. Kan chenhona tur atana tha zawk leh, inkungkaihna kan hlamchhiah a, kan hnam kal zel dan tur emaw, kan chenpuite emaw,  khawvel nuam zawk siam turin tha kan nei lo a, kan mimal dinchhuahna atan chuan engmah tih hreh kan nei lawi si lo. Kan device (Mobile, Computer, TV etc) kan melh avangin kan bulah lungngaih avanga hruihrual melh ruai ruai an awm reng kan hre thei ta lo. Retheihna hi eng nge tih hre turin kan rethei tawk lo a, mite engtin nge an retheih tih hre turin hun kan nei ta lo a, thawnthu ngaihnawm mai a chang zo ta.

Mizote hi hmanlai hunah kan let leh a ngai a ni. Khawnge inlungrualna, khawnge inlaichinna tha kha a awm zawh tak? Mihring leh mihring inkar a ni emaw, Mihring leh a thilsiam te, hun lo la awm turah engtin nge kan awm zel dawn? Pathian thu chuan Ama ropuina chauh tur ngaihvena titi reng turin min fuih (Sam 105.3; Sam 145.11) ang chiah hian hmaichhana inbiakna leh chhungkua, mimal leh thianzahoa titi kan ngai a ni. Titi hian mi dangte zahna, an mamawh hriatna, ngaihsakna leh nunkhawharlohna turin min pui a, tapchhak thuhmunah min awmtir thin si a.

He ni hi ni satliah a ni lo a, kan velah dikna leh intluktlanna a awm theihna tura beitu kan nih angin, “Innghirnghona kan do ang a, lungrual taka inpumkhat chungin kan bei zel ang” kan hlawhtling lo a nih pawhin kan hlawhchham ngai lo ang. He ram hian mi tha a mamawh reng a, mi tha an awm lo tihna erawh a ni lo. He ram tan hian I tha reng a, he ram hian a mamawh reng che a. Mahse, I zir thiamna hmang tangkai tura i ke penchhuah hun a nghak mai zawk a ni.

Kan upa ber fapa inneih hun chiah chiah a nih avangin ka lo kal thei dawn lo a. Thinlungin ka lo hmang (Observe) ve mai dawn nia. Hlim takin hmang ula, eng zual zel turin duhsakna ka hlan a che u tihlantirna tan ka han ziak a ni e.

299/2019 ZET U ZU RIM NAM A PAWI

$
0
0
ZU IN CHU SAWI LOH, A RIM NAM PAWH A PAWI

Bible hian zu a fak tak chiam kan hre lo a, a rawn ber khaikhawmna chu zu leh a kaihhnawih nuamtawlna laka filhlim turin min chah a ni. Zu in hi sual a ni tih ai chuan a rim nam chauh pawh hi sual a nih thu sawi tum teh ang. Zu zawrh phalna hrin chhuah Zu lei theihna Card pawh nei eng ang mah ila, a in chu sawi lova lumah, a rim nam hlek pawh hi a pawi thei hle a ni. Ngaihdan zau tak neite pawh hian an kawtkai a thlen chuan an ngaihdan a lo zau bik lo tawp a ni.


Zu in tak avanga hlawhtlinna ngai ang hrim a, rui hnep hnawp khawpa in tum tlat \hin te hi an in hlawhtling kan ti em? At an so lek a ni si a. Zu rim nam pawizia sawi teh ang. Zu in lo, a rim nam an awm ngai lo a, zu in pawizia nen pawh a sawikawp theihah ngai ila, zu nam kan sawi apiangin zu in tih nen i lo buk tawh dawn nia.

1. Kohhrana hruaitu leh rawngbawltu tan : Pathian kohhranho zingah rawngbawlna peng hrang hrang a awm a, Kohhran Committee chin, Thalai, Nuho leh paho zinga hruaitu tan pawh thil pawi tak chu zu rim nam a ni. Mi tha famkim sawisel bo pawh nise zu rim a nam chuan kan hmu sir he hle \hin. Kohhran fahrah leh pachhe deuh zingah hetiang mi hi an la awm fo a, kohhran mipuite pawhin hriatthiamna chin nei mah sela Damlo \awng\ai atan chuan an ko ngai lo. A tikimtu ang lekah an ngai fo.

Paho leh |halai zinga rawngbawlna kawnga inhmang tak te pawh hi han haider deuh \hin mah ila, ngaihdan kan neih sa tawh avangin kan hmu nikhua lo fo \hin. Nam zauh zauh chungin han inthup \hin mah sela eng mah thup hlen theih tak tak a awm si lo. A reina chu an hmingchhiatna zakhua mai mai a ni. Insiam\hat pawh tum \hin mahse chawhpawlh nun hmang, zak thei lova ngaih an nih reng \hin avangin zu nam chu sawi loh, a melh pawh melh eih loh tur a ni.

2. Hmeichhe zu rim nam \hin tan : Kan khawtlangah a nam chu sawi loh, khawlai rui rak vel thawm mit ngeia hmuh tur an tam ta hle mai. An rui lo a nih pawhin zu rim an nam phawt chuan buanchaklo anga ngaih an ni zel a. Zuam sual tik a awm thei meuh lo, Risk hlawhtling mual mual hi an lo awm ta zel a, chhungkua, a bikin pasal mualphona nasa tak a ni.

3. Ni tina inhlawhfa tan :  Ni tina inhlawhfa hi a tam zawk an ni awm e. Zu rim nam chunga inhlawhfa \hin hi thawk \ha ber mah se a ruaitu leh pawisa petu hian thawk \ha a ti ngai lo a, a chhawr zawm ngai meuh lo. Zu nam chung chuan a thawh \hat reng theih lo a, ngaihsamna leh inthlahdahna a awm thuai \hin avangin.

4. Driver tan : Mihring (passenger) phur chi zingah zu in ngai lo Driver motor khalha chuan an duh ber \hin a. An motor pawh chuang an tam ber fo.  Zu nam chunga motor khalh \hin Driver motor-a chuan chu a thlamuan theih loh a, rilru \awng\aina nei reng chunga chuan hi a thlamuanthlak alawm tiin an chuang nawn mawh \hin khawp mai. 

Motor chesual hi a chhan an zawh hmasak pawl chu zu a rui em ni? tih hi a ni a. An lo nam hlek chuan zu rui an ni nghal mai a. Thiam loh an chang sa hrim hrim bawk. Driver lahin puhmawh tur zawngin a Break Fail an chhuanlam chawk leh nghal a, an ngeiawm ngawt mai.

5. Eizawnna nghet, Regulara thawk tan :  Eizawnna nghet leh thawh bik neih hi zahawmna a ni. Ni tina inhlawhfakna-Mistiri, Labour, Helper a ni emaw Dawr nghaktu pawh ni rawh se. Thawh bik sawi tur neih hi a zahawm em em a ni. Takam pem tur an sawi ang maia ni tina lui kal dawn nge ka pem dawn tih ngaihtuah \hin chu a zahawm loh. Mi hnuai a ni emaw mahni kutkawih a ni emaw pawh nise thawhbik neih a \ha a, chutiang tur chuan zu nam chu tu mahin rei an ruai duh ngai lo. Zu nam hi pawi tak a ni.

6. Piangthar tan : Sawi ngai awm lo tak hi sawi a ngai leh \hin. Piangthar zu nam zeuh zeuh chu da leha kan ngaih \hin avangin mite rin a hlawh theih loh.  Mahni pawh an inring zo ngai tawh lo a ni.









300/2019 Palm Sunday

$
0
0
Lalpa hminga lo kal (Marka 11.9)

Kristiante chu Pathian hming avangin kan thla a muang a, kan phur phahin, kan lawm phah \hin. |ap chunga kan duh loh zawng kan tih pawhin kan hlim thei a, Peih miah lo chung pawhin Pathian hming kan peih mai \hin. Lalpa hmingin kan huat ber pawh kan ngaidam thei. Isua krista kha khawvela a len laiin kan chawimawi tawk lo hle a. A thih hnu pawh hian kan chawimawi hlei thei lo a ni. Chawimawina hi hmai chhan leh thil tih a nih chuan fakna chu thinlung lam a ni ngei ang.


Palm sunday zingah Chawimawina kawng zawha au a nih lai hian, Isua kan fak a ni. Kum sang hnih chuang a ral hnu pawh hian kan chawimawi dan hi a la danglam lo hle a. Kawngzawha chawimawi, kawngsira au pawh hi tun thlengin kan la chhunzawm zel a nih hi. Isua hun laia hnahchhawl, puan phaha, tumkau nena au ropui turzia kha ka ngaihtuah \hin. Tun ang hunah pawh Motora langsar taka chuantirin kan la inchawimawi \hin a. Thinlunga au hla nen, a damlai ngeia chawimawi kha ava ropui tak em!

Lalpa Pathian hminga lo kal hi kan la chawimawi tawk lo hle a. President, Chief Minister leh mi hlawhtling meuh pawh kawng dungah hmuakin, kan chawimawi \hin a, an phu e. Kan la ching chhunzawm zel a nih hi. Pathian hming meuha lo kal hi chu a khaw nawta chawimawi tur hliah hliah a ni si a. Tunah zawng naupangte kutah kan dah ta mai mai a, puitling zawk hi kan kel e awl ta hlauh thung. Kohhran hian sunday tlaiah te hian Isua chawimawi a, fakna tur hun Kohhran huapin buatsaih hi a awm hle a ni. Kum sang tam liam taa Isua chawimawina kawngzawh a, Lalpa hming meuha lo kal pawh auva an fak lai khan khawvel mite, khawvel thil chauh atana chhunzawm tura kan ngai hi chu a kim lo deuh.

Thi tur leh khenbeh tura lo kal hi mihring ruahmanna mai a ni lo a, Lalpa remruatna vanga lo kal a ni zawk si a. Lawm tur kan ni. Kan lawm avanga chawimawina hun siamin kan au rual ang a, kan fak zel tur a ni. Mi zawng zawng tan a nih ang hian ringtute tan chuan zingkar chauh ni lo, damchhung tawite hi a tawk zo lo a. Zingkarah pawh kan tih ve turah kan ruat ta si lo. Kan thinlungah hian fak duhna kan neih tawk loh vang a ni. Atthlak tih lam a ni lul lo e.

Kan beisei Ram lo thleng tur chu nghak khawtlai lovin, tun maia kan buaina te, kan phurrit te, kan manganna thlenna tur Isua lo kal hi chu lawma hlima, zaia fak tur kan ni. Min tlan tura lo kal hi faka chawimawi tur kan ni. Thinlung lama fak ngawt a tawk lo a, a lang chuak ngeiin kan chawimawi ang a, kan fak tur a ni. Isua Pathian fapa pek kan ni a, boral mai tur min chhandam tura lo kal hi fak tur a ni.

Miin a lawm zawng chu a ngaihven \hin a, a thinlunga lawmna a neih chuan a lang chhuak \hin. Lanchhuahtirna tur pawh a zawng ruai ruai \hin a,  a zahpui ngai tawh lo a ni. Lalpa hminga lo kal meuh kha chawi mawi duh lo a, khengbet nawn \hin chuan a chawimawi thei lo a, a fak thei lo a ni. Krawsah min chhandam turin a thi a, kan aiawha thi tura lo kal hi lawm nachang hre lo tan a fak theih loh a, a hlutzia hria chuan an fakin an chawimawi main thin a ni.  Thinlung lama hmuhfiahtu tan chuan khawvela thil hlu ber a ni si a. Lal Isua hi kan chawimawi ve dawn lawm ni? Thinlunga lawm si, che chhuak thei si lo chuan a chawimawi thei lo ang.  Chuvangin Isua thihna leh thawhlehna, chhandamtu a nihna hi kan nunpui a, kan tawmpuitute tak meuh a nih chuan tu nge fak lo thei ang le?
(Source : zofahchhangte.blogspot.com)





301/2019 I Piangthar tur a ni

$
0
0
I PIANGTHAR TUR A NI KA TIH CHE HI MAK TI SUH
(I pian thar tur ka tih che hi mak ti suh- Johana 3.7)
(Kristian Hla Bu -375)

Introduction : TKP Member inkhawm zingah hetiang sawi a ngai hi a lungchhiatthlak hle a. Sawi ngai tawh lo tura ngaih a ni lai hian sawi sawi hi a ngai tlat si a. 

Mi tam tak tan chuan sawi a ngai lo ngei ang a, Lal Isua kha mi felte lam tura lo kal a ni lo a, mi sualte lam tura lo kal a ni reng a ni. Chutiang chiah chuan Mi felte tana sawi ka ni lo a, mi pahnih khatin kan hlawkpui chuan ka lawm viau ang.

The Moment of Truth -Reality show te hi inen ve ngai em? Lie detector-Polyagraphy hman theih a ni si lo a, lo hmang thei pawh ni ila, mihring thinlunga chhanna kha dik a ni mai a. Thlarau lam a tel thei si lo a. Chuvangin mamawh miah lo kan awm a nih pawhin mihring tak chuan ka inthiam chawp mai ang a, Thlarau \hahnemngaihnaah min lo ngaihsak dawn nia u.Thinlung buktu hmaah chuan engkim hi a lang vek dawn si a.

Nikodema dinhmun :Juda hotu zahawm tak  a ni a, piantharna chungchangah hian a bo hle a ni. Judate hi Pathian hnam thlan an ni a. Chumite tan chuan a inhmang zo ang tih pawh a rin theih a ni. Nimahsela, Judate tana Piantharna lo thlak thleng turin Isua a lo kal a, a hre thiam ta lo a ni. 

Pathian hnen a\anga lo kal chu Isua a ni tih a hria a (John 3.1) Pathian a awm a, Isua a awm tih pawh a hria a, mahse a dinhmun a hre chiang lo a. Huaisen takin chhun lai pawh ni lo, zan mi reh lai takin Isua chu a hmachhawn ta  a ni (John 3.2) Mahni a inenchiang a, Lum si lo, vawt si lova awm ngam lovin a zawtfiah hi a tifuh hle a ni.

Dr Hrekima lehkhabu “A ho tlat” tih kha inchhiar tawh em? Patil pakhat hian Dr Hrekima a pan a, “Mahni hmeichhiatpui ngaihzawn hi sim ka duh” a ti a. A chhan a han zawh chuan, a kutzung phar chhuak pahin “A ho tlat” a ti. Hlim ve \hin mah se a ho tlat. A  nih tur ang a ni lo tlat alawm. Kohhran thalaia inhmang tak, nih tur ang ni thei lo hi kan awm ve em?

Chumi dawtah chuan “Ka pu, Depression lalpa i ni em?” tiin a harsatna sutkian tumin kawng dik a pan a. An nui mai a ni awm e. Mahse maw, mi changkang leh lehkhathiam, mi hmeltha piannalh ten an harsatna tawhin pan tur hre lo a, hrui hrual thlanga an inkhaihlum ta ai chuan chhuanawm tak a ni.

Nikodema, Juda hotu, lal ber ber takin Isua a pan hi a ropui asin. Mi fing fel, Sakhaw thil pawha inhmang tak hi Lal Isua chuan a dim lo “I piang thar tur ka tih che hi mak ti suh” a lo ti hmiah hmiah asin. (Isua khan  “Israelte zirtirtu i ni si a, chung chu i hre lo maw? Tih tak meuhvin, tih tak meuhvin ka hrilh a che, keinin kan hriat chu kan sawi \hin, kan hmuh chu kan hriattir \hin; nimahsela kan thu hriattir in awih si \hin lo. - John 3.11)

Hai der suh :Solomona’n kum 40 zet ro a rel a, Pathian duh loh zawng milem Pathian a la lut a, A lalram chu Pathianin a \hen darh nghal a, Rehoboama chu chhim lam - Juda ram lalah a awm a, Hmar lam (Israel hnam 10 zet) awp turin Jeroboama lalah a awm ta a. Jeroboama chuan Pathian ngaichang miah lovin Bethel-ah leh Dan-ah temple a sa a, rangkachak bawngno lem te pawh a la lut a, Puithiam a ruatchawp bawk a. (I Lalte 12.26-31)

Rehoboama lalna ram - Jerusalem hmun hla taka Pathian va biak ai Amah Jeroboama awmna hmuna Temple sak chu \ha awm tak a ni. Thil a awlsam ang a, mipuiten Pathian an be thei tur a nia. Man chawia Puithiam ruat chawp ngawt pawh hi that hmel tak a ni. Mahse Pathian Thlarau thianghlim hriattirna-zawlnei thu a ngaichang lo.

Jeroboama thil tihsual leh dinhmun hriattir turin Pathianin zawlnei a tir a, a dinhmun leh a sualna a hriattir hnu pawhin insiam\hat tum ai chuan a la thinur zawk nia. Chu Zawlnei chu “Man rawh u’ tiin thupek a pe nghal a, a kut pawh a zeng nghal kha a nia. Jeroboama hian Pathian hrilhlawkna leh a diklohna hi harder lo se, insiam\ha mai se la. Malsawmna a dawn dawn vei nen.



Eng nge i dinhmun le : Khawvel thilah chuan mahnia kal ngam, mahni chakna ring ngam, mahni theihna hailang ngam hi mi awhawm leh hlawhtling an ni \hin. Mihring confi tak hi kan duh zawng a ni tlat a. Mahse maw, Thlarau lamah chuan mahni chakna nei ngam lo, mahnia theihna neih tlemzia hre chiang a, Isua a innghat hi Pathian duh dan a ni. 

Tunlai theology hahdam tak mai ka huat em em chu. Piangthar hauh si lo, mahni mihring \hatna hmanga inhlan a, duhthlanna vaw lian taka lan mawi tum kan vaw uar ta hle mai. Thlarauva pian zet loh chuan a pian thar theih loh asin. Baptist thurin en ila, Piantharna hi “Thlarau Thianghlim hnathawh a tel tur a ni” tiin min hrilh a. Thlarau thianghlim tel lo hian piangtharah kan lo inchhal mai em? 

Mihring piantharna, mihring \hatna hmang hian thui tak a inhman theih a, Upa, Rawngbawltu, Pastor leh TKP Office Bearer, Unit Committee te pawh a nih theih asin. Chutiang i lo ni palh hlauh a nih chuan a bo thui theih khawp ang. Buaina kha a Double dawn a, piangthar lo nih hreh tawh si, chiang bawk si lo, Thlarau thianghlim tel lo a, mihring finna hmachhuana rawngbawl tlat hi a awm theih khawpin mai. A ho tlat.

Nikodema fakawmzia leh pan tur Isua a pan mai dan hi kan sawi tur ber chu a nih hi a. A mihring nihna lam thlir lovin, Isua thil mak tih chu a hmu a, a hria a, thlir liam mai lovin Isua a pan ngam asin. I dinhmun kha ngaihtuah chiang la, “Johana 3.16 thu- a Amah chu ring la, aman a ti vek ang” tih hi i thinlung takin i la hre thiam lo a nih chuan kawng dik zawha, pan tur pan vat turin ka ngen che  ani.

A pawimawh em avangin Mak ti suh :Kan naupan laia kan zir \hin, KHB 375na-ah hian heti hian a inziak a
“He thu ropui ril hle,
Lalpa Isua sawi hi r
Rngtu tan chuan a lo fiah hle,
I piangthar tur a ni”
I Piangthar tur a ni 
|hat deuh mai a tawk lo. 
Sual peng sahthlak chang ni lo hi
Pianthar bul kan ngai theuh”

Sual bul paih thla si lo a, Zu in loh ngawt hi a ni lo, Ruk ruka, Ganja leh Damdawia fihlim ngawt hi a ni lo. Programme anga kal  ngawt hi Piantharna a ni lo. Piangthar tak tak lo hian engkim a tihtheih asin. A hnatlan theih a, Thawhlawk a thawh theih a, a thlamuan theih a, Chanvo pawh a tihhlawhtlin vek theih a. Mahse, chu chu bona mai a ni. A rei tial tial anga, khawvel thlamuanna hian i thlamuang thawkhat mai thei. A inhnem ve theih ngei alawm, sawi tur pawh kan hre ve thei a, thinlung kan inhmu vek si lo a. 

I lum leh lum la, i vawh leh vawt rawh. Pathian chuan min zawng reng a, a siam mihring te hian Pathian hi kan zawng ve em? 

I pianthar danah khan Thlarau thianghlim hnathawh a tel ve em? Mihring thatna leh theihna,  mihring programme leh ngaihdan ang ngawta pianthar hi a theih a, mihring duhthlanna ringawtin em ni i awm? Thlarau thianghlim hnathawh a tel a nih chuan a lawmawm hle ang. I nunah khan Pathian hi hnawk i tih loh chuan Nikodema anga Isua zawna, pan vat turin ka ngen che a ni. Lal Isuan “ I piangthar tur a ni ka tih che hi mak ti suh” tia a hrilh ang kha ka rawn sawi chhawng leh a ni. Ka rawngbawlpuite u, “I piangthar tur a ni ka tih che hi Mak ti suh” 

Lal Isua thusawi hi ngai pawimawh thar lehin, Isua hnen pan duha, kawng zawng turin Kohhran hruaitu, |halai hruaitute hi kan inhawng reng a ni. Thlarau Thianghlim hna thawh avangin kan hruai thleng ngei ang che u.











302/2019 HREMHMUN AIKAIH

$
0
0
HREMHMUN AIKAIH
Hebrai 6.4-6

Aikaih te, aizial te hi thuhmunah lo ngai ta ila. Aikaih tih chu chhan eng emaw hriat tur awm si lova thununtu awm tlat sawina a ni. Sapuiin mi a aikaih chuan mut a chhuak a, zawi, che thei mang lo, harh chiang lovin an awm a, thil hre ri riai chungin hlauhawm kha an tlanchhiatsan thei ngai lo a ni. Mupuiin sa te a aikaih chuan sa te zawn chungah a thlawk kual reng a, a tawpah a ei turin a man thei ta \hin a ni. Hriatna bo hloh ni lovin, hriatna kha a mu thlu \hin a. Mizo \awng veka hrilhfiah dawn chuan chawmawlh, ngawltawt ti pawhin a sawi theih ang chu.


Pathian a awm tih ring a, Lal Isua hi chhandamtu a ni tih hre vek, Krawsa a thihna pawma ring te chu Piangthar, chhandam tur, vanram chu ngahsa a ni tih pawh hre vek. Engkim hriaa zawm thei thlawt lo hi a awm theih a. Piangthar thei thlawt lo emaw, Piangthar ve tawh a, \ha lam kawng zawh thei tlat lo emaw i hmu tawh em? Hrilh hrilh pawha awih duh tlat lo, a hrilhtu aia hre zawk leh sawi thui thei zawk, mahse nuna zawm thei tlat si lo hi an awm a. Chung mite chu hremhmun aikaih kan tih te chu an ni.

Setana’n a sal bet tlat a ni tih inhria a, a bawih ata chhuah pawh tum chuang lo. Sual thuhnuaia kun pawh hrehawm ti anga lang lem lo. A nawm thu pawh sawi ngai lova, nung ve mawt mawt hi a awm theih. Pathian pawh ngaihsak lo, eng mah ngaihsak lovin, an dam sen lul a, an la engthawl ru phian zui \hin. Beidawng a, \hat tum leh chhantu/\anpuitu zawng pawh an awm a, puih theih miah si lo pawh a awm theih e. |hat tum thei si lote hi chu puih an chakawm fo a, kan \anpui peih vek ang. Mahse, \hat pawh tum eih lo chu an ngeiawm duh ngawt asin. Tui tla te hi chuan chhanchhuah an ngai a ni tih hriain, luang no pawh an man mai \hin a, chhanchhuak tura an rin kha an man vat \hin. 

Sleep walking an tih te, Tho a kan tih te hi chhut chiang ila, an vai ruai ruai a, an thil tih leh an hriatna hi a chiang tlat lo a ni. Mutthilh laia an tho thut emaw, muhil lem lo emaw pawh nise, an hriatna a mu thlu a nih chuan ngawi rengin khawiah emaw an kal a, an kal hlat poh leh an bo thui \hin. (Khawimu chawi \henkhat hi hetiang hi an ni thei maiin ka ring a)

Pathian thu leh Lal Isua chanchin pawh mihring hriatna hmanga hre ve zul, hre zik tluak tak tak si lo. Thlarau Thianghlim tel lova Pathian hriatna, mihring thinlung finna hmanga hre \hin hi chu an hriat dan hi a chiang lo a, an van ruai \hin. Chutiang mite tan chuan inngaihtuah bo hi a awl hle a. Hnial khan zawnga mangang duh miah lo te an ni \hin si a. Chhandamna, Vanram thu hi hmuh fiah a har em em a, a hla tawlh tawlh \hin a ni.

Rinna avanga khawngaihnaa chhandam kan ni, Pathianin min khawngaihna avang chauhin kan rin ve hi min phalsak a, Lal Isua kan aiawhin Kraws-ah a thi a, chu chu kan rin chuan chhandamin kan awm ang tih te hi han sawi ila, hriatfiah hi a har em em a ni. Hrefiah uk lovin, hre fiah angin han lang ve \hin mah se a rei hnu hian a fiah leh ta \hin lo a. Rawngbawlna leh chanvo avangin inhmang \hin mah se an chatuan a daih theih lo a, chungpikna tizualtu lek fang a ni.

Chungte chu a zia alawm kan ti thei ang. Pathian pawh ngaihsak lo, Pathian duhna pawh nei lo kan pung a. A hmangaih lei kohhran pawh eng hua ngai lo, kohhran mipui hmusang thei miah lo kan tam ta, rawngbawlna pawh ngaihsak lo, thilpek leh \awng\ai pawh enghua ngai lo, khawtlang hmaizah pawh eng khaw khaa ngai tawh lo khawpa bo hi a awm theih a ni. Khawvel thil leh sum leh paia lo buk zung zung \hin, duli boa bo, tui tla ang pawh ni lo tan hi chuan Hremhmun kawngka bak a inhawng lo.

Piangthar tawh, sual rawngbawla khawvel lam thil zawh ta, a dik lo a ni tih pawh hre vek, chhan chhuahngaia awm tih inhria, chhuah tum ik lo a awm theih a. Kohhran member ni ve lawi si, koh hran chu sawi loh, koh khawm pawh theih loh kan tam ta hle mai. Koh ngai lova pan chilh pawh ni ila, mumang rama cheng ang lek fanga inngai, \hanharh-hawsan ruala theihnghilh leh \hin, tuihalna nei thei miah lo te hi Hremhmun aikhaih an ni mai lawng maw?













303/2019 Rev H Hrangena Rinna

$
0
0
REV. H. HRANGENA’N LALPA HMING A LAM

Vai sipai nunrawng tak leh hnam sipai inchelek tak te kara Mizo nunau thlabar tur te, ril\am retheih avanga mahni hial inzuar ta, thisen luanga thihna leh ral\i reng renga hun an hmanlai khan a mangang a. Israel fate hnam dang lakah tlusawp \hin mah se Pathian chuan a chhanchhuak leh \hin tih a hria a.  Engkim tawpna chu thihna a ni lo tih hre chungin min thlamuan a ni. Indona nghawng chhuah a ni a, hringnun indona mai ni lovin, thuchah pawimawh tak Pathian leh Setana indona hneh dan min hrilh a ni.


 Nuclear Bomb leh Missile a pawimawh tluk zet hian Tawlailir leh sakawr kha a pawimawh \hin a. A hunlaia innghahna tham ve ve an ni a. Lal leh a ram mipui ten an thlamuanpui thei hle ang. Innghirnghona karah pawh \anchhan tur kan dap kur dup \hin ang hian indo ramah chuan sipai hmanraw neih hi a pawimawh khawp ang chu. Sipai leh a ralthuam famkim hmusit thei chu a seilenna a thlamuan thlak avangin lawmpui tur an tia mi kha? Sipai hlutna tak tak hi chu ral ramah a ni a, an \angkaina pawh a chiang zual a ni.        Sipai chu indo laiin an indo a, indo a zawh hunah indo bawk an zir \hin,  an hmanraw neih chu thiam taka hmang thei turin an intuai hriam reng avangin thlamuanpui tham an ni reng a.

Pawl li kan zir kum, kekawr tlawn kan la hak hma daih, fur khaw hnim ruih lai (August ni 12, 1990) khan “Vanhminga te huan kawiah Motor a accident-a, a horn a ri reng mai” tih hria-in, a rang a rangin hmuhnawm thlir turin kan tlan thleng ve a. Mitthi ai chuan a horn ri reng kha mak kan ti zawk a. A bak chu sawi zawm tur pawh ka hre tawh lo, mitthla tur pawh ka nei thei tawh lo. Kan la naupang ve lulai em a ni. Bial |KP ten a lungphunin,  kumtluana enkawl chu kan thei ta lo e, a enkawl hna hi chu a tawp thlengin an chhungte kutah i hlan tawh ang u: tih kan rel thlengin kan inkungkaih ve a. Chu zawng chu ka hriat a ni.

Chupa chu Rev H Hrangena, BCM General Secretary nilai a ni. Cherra Theilogical College-a L.Th a zir a, chutih lai chu rambuai lai a ni. Zorama thihna tamzia te, thisen chhuahna leh inrikrapna chungchang a thleng reng a. Vai khawkhawm chanchin te, Vai sipai chakna hmanga inpawngnekna thleng ta zut chu a lo ral khat hriat vek zel a. A chhung leh khat, hmelhriat leh Mizo tam tak borala, harsatna an tawk mek chu hre reng chungin eng mah tih theih a nei lo tih inhre tak chungin hun a hmang a. Ram hmangaihna rilru nena thlir reng chu hrehawm a ti \hin a nih ka ring ta. Tih theih eng mah nei ta lo, Pathian ring bur mai chuan he thu hi inhnem nana hmangin, “Lalpa hming a lam ta a ni” Pathian thu hmangin zoram mipuite chu a fuih a, hla a lo piang chhuak ta a nih chu.

Zoram buai leh hmanlai Israel te buaina ngaihtuah chungin “Chatuan nunna rohlu ka chhar ta’ tih a phuah ta a ni. Kristian Hlabu buatsaihtute hian “A theih ang angah Bible chang rem dah a ni” an ti a, he hla sipisial lutukah Bible lar leh inmil lutuk Sam 20.7; I Joh 5.4 leh I Korinth 15.55 an dah lo hi chu an tisual a ni, ka ti ve tlat.

Rev Hrangena, Pathian thu meuh zir hian Chatuan nunna rohlu a chhar ka chhar ta a tih hi chu ring duh suh. A chhar daih tawh a, a rawngbawlpui Mizo hnam fuih nan, he khawvela sual ral (vai sipai-ah chan ila) hneha ngamna chu Chatuana nun nei tura Isua kan rinna hi a ni a, vai sipai emaw, mizo sipai nunrawng pawh nise, sual thihna ral lian (setana hnathawh) chu a ni.

Sam 20.7-8 chhiar ila, Indona field-a chak zawk mitthla ila, |henkhat ten tawlailir leh sakawr chakna ringin ram la mah se Lalpa hming lam apiang chuan Pathian chhanchhuahna leh hnehna an chang \hin. Vai sipai emaw, setana hnathawh lo hluar zel mahse Pathian thu hi hmanruaa kan hman phawt chuan Isua zarah kan hneh zel dawn a ni. Chumi kan hnehna chu Isua kan rinna vang a awm thei a ni.  Mi \henkhat ten thihna hi an hlau \hin a, Pathian hmaa din a, meidil tlak an hupphurh vang pawh a ni thei e. Ani hi chuan Sam 20.6-a sawi angin Vanramah emaw, Vai sipai/ ramhnuai mi hmaah pawh dingin Setana leh a tirhkoh te, kawktu pawhin hek mah se Thiamchanlawkna (assurance of Salvation) a neih tlat avangin a hlau lo a ni. Pathian fa a ni a, Pathian lam\ang a ni tlat si a. Chutianga thiamchan lawkna nei tan chuan Thlan khur hi tawpna tur a ni lo a, Thihna hi engkim tawpna a ni hek lova, hlauh tur pawh a ni lo. Pathian hnena chatuana kan len theihna tur leh amah faka kan zai theih hun tur a nih zawk avangin. 

I buaiin i mangang a, harsatna i tawk a. Thihna khawpin i lungngai a ni thei e. Lalpa hming lam mai rawh. |henkhat te chuan innghahna tawlailirte, sakawr te an nei pawh a ni thei. A sutkianna tur an nei \ha a, i nei ve lo anih pawhin Lalpa hming lam la, I rinna hmang khan Hnehtu Isua Krista zarah i sukiang thei ang.




































































































304/2019 Mobile Phone

$
0
0
MOBILE PHONE : A LEHLAM ATANGA THLIRIN
(Back side of Mobile Phone)

Mizoramaa Mobile phone a lo chhuah a\anga Mizo mipui nawlpui a thlen thlengin, kan khawtlang leh mimal nun a nghawng dan thlir hian hmasawnna leh awlsamna tam tak a thlen mawlh mawlh a. Chu chuan engkim hi a tidanglam ta vek a, a awlsam leh lutuk a, a tak hlutna titla hniam hle.

Intihhlimna leh infiamna, inkawmhlimna, rorelna leh sawihona, pawisa thawnna leh sumdawnna, engkim hi a awlsam vek a ni mai. |awng\aina ang mai hian kailawn a ni mai e. Atchilh an awm a, hun zawng zawng hmang an awm a, chhiatpui pawh \halai zingah an tam narawh e. Uirena leh hur hmang tan hlei hlei zuk \ha a. Chung zawng zawng chu sawi vek tawh lo ang.


Mihring nun a khawih chet dan leh a sawhkhawk \ha lo zawk sawi kan tum a, kan mausam ta vek e kan ti hauh lo a nia. Chung a\anga chuan inzirna atana kan hman theih tak mialin i han tarlang teh ang. Ram changkanga \halai te chuan minute 30-40 inkar bak hi phone an khawih lo an ti. Khawih pawh an lo awm tho ang a, a tlangpuia chawhrual ni ta se. Mizote hi chuan Minute 60 zet hi kan khawih dan chawhrual a nih ka ring. Rin thu mai a ni e.

Khawvel Scientist ropui Albert Einstein hre lo chu kan awm lo ang a, hepa hi scientist ngawt ni lovin, mihring nunphung hi a chhut chik em em a. “Ka thil hlauh ber chu khawl hmasawnna hian hmaichhana kan inkawm theihna a luahlan hun hi a ni. Chutih hunah chuan khawvel hi mi mawl chenna a lo ni dawn si a” tiin a sawi a. Mahnia nui vur vur, mahni mualphona tur pawh tarchhuak ngam, a taka fel tak Mobile phone lama mi nasa tak ni ta hi kan pung chak hle mai. Tuai an lar chak a, patil lahin kawppui an hmu zawt zawt a, roreltu ang maia thu vai vung, fing ta ber kan tam a nih hi. Zawt chik ila, hre thui leh lem hlei lo, pawr fu si kan tam ta hle. Finna thiamna hlutna a tlahniam a, mi fing leh mi thiamin ngawih an chuh ta si.

Dumbur theihnghilh chu ram a\angin an let leh vang vang ang mai khan, phone theihnghilh pawh kan ngai pawimawh ta ber a. Engkim a sithlu thei ang maiin. ‘Eng a?’ tih ri leh hmel hlutzia te, ‘Ih maw’ tih pawimawhna hi kan theihngilh ta a ni. Pathian dawtah chuan mihring inpawhna leh inkawmna hi a hlu ber si a. Sum leh pai, bungraw \ha te hi chu a hmangtu vanga hlu mai mai a ni si a.

Biak in leh puipunna, inkawmhona leh mipui zingah, \hianza titi laia phone khawih melh melh hi an kawm tlak loh. Khawvel hranah thlarau hran neiin an cheng daih zel a. Chutah chuan lal an ni a, an thu thu, an duh dan danin an awm thei tlat alawm. An tui zawng leh nuam an tih zawng thlirin hun hmang tam thei eng ang mah se lungawina zuk awm chuang lo a. Khawharna leh mal tlatna in a zui zel avangin nun chhungril a ruak tho a ni. Anih leh, chu Mobile phone hmang ngei pawh chuan dawhsan hranah titi leh sawiho, inkawm theih a ni tho si a. Mahse, rei an tui thei chuang lo. A chhan chu mi dang zai ngai lo leka lal ber an nihna kha lal ber dang nen an inngai thei tlat lo alawm. 

Mahni thinlung kawma mahnia lawmna zawng \hin (introvert) ho ang maiin, phone leh a kaihhnawihah lawmna zawngin, tlei han tum viau mah se beidawnna tizualtu an ni. Hnawksak khawp leh zahpui awm khawpa mobile phone khawih hi chhung tinah an awm awm e. Khawvel pianken ve reng a ni a ni lo, chhungkaw tlachhia leh khawtlang kehchhia, inpawhna tlak hniamna hmun apiangah he thil hi a langsar zel zawk a ni.

Hna thawh awllai leh mahnia awl thawng laia room-a tawm cheuh cheuh chu a \ha e. Chutiang reng chuan a awm theih loh avangin mi bula kan awm leh khawi ilo vahchhuah nikhua, titi kar laka ‘khuavang kal lai’ chuh ni awm fahrana, phone khawih ngei ngei tum chu a atthlak tlat. Phone hi full stop emaw ti tlat, ti ti tawpa phone melh nghal zel hi chu chalpen tlak an ni. Phone hi khapbeh chi a ni lo a, mausam ngawt chi a ni hek lo. Mahse, a tawk chin, kan eizawnna leh hna mila, a hun leh hmun ngai chang reng chunga kan hman zel theih nan  i inzirtir ang u. Social Mediaa tam lutuk, khawhar in leh kohhran huangah an tam thei lo, an tam chhun a hriat duh riau thung.

















305/2019 Pathian biak inkhawm

$
0
0
URHSUN LEH ZANGKHAI ZAWKA INKHAWM

(Duhthusam pahin, fuihna dangdai i han ngaithla leh teh ang u. Kan awm dan a ni lo a, kan lo ching ve palh ang e, tih hlauh vang mai mai zawk a ni.)

“ Inkhawm kan kal tlai, i \ang mar sauh sauh ang u” tiin an fuih ngai che em? Tlai tehna hi chi hnih a awm thei a, Kohhran Committee beisei dan leh duh dan hriat erawh a ngai thung. Dar rik hma a biak in chhunga \hut hman loh hi tlai ti an awm a. Inkhawm hruaitu din hnua inkhawm tura luh hi tlai ti an awm a. Dar rika minute sawm panga, sawm thum innghahkhawm tura ngai an awm a. Dar rik ruala \ana Pathian fak nana hla sak ho tur ti an awm bawk. Tlai leh tlai loh tehna chu dar rik leh hruaitu din a nih ber awm chu. Vantlang ngaihdan a awm bawk a, chu erawh a hlim lai leh chauh laiin a dang \hin bawk. 


Hun hman dik, hun hman \hat te hi kan ti teh chawk a. Tlai loh hi a ni ngawt bik lo a, nghah hun chhung nghah hian hun hman dik chu a huam tel tih hi kan ngaihthah ve bawk nia. |an hun bi ruat chung chung pawha minute hnih khat nghak peih lo a, din leh ngawt hi chu a dik bik lo; tlai kan ngai thei lo ang chiahin urhsun taka hun bi nghah thlen hi hun hman dik dan pakhat chu a ni. Chutiangah chuan engkim hi a urhsun lo thei lo.

Biak in chhungah hian khun khan tak lut leh chhuak an awm a, a zahawm em em a ni. |henkhat chu hawi vawlh vawlh leh, insiam \ha mawlh mawlha tei vel pawh kan awm \hin. Ramp ang maia ngaia intheh\hilh chi a nih loh avangin biak in chhung kan luh phat a\ang hian kan khun khan hle tur a ni. 

Mi dangte \hutna dal run a, \hua \awng\ai nghal mawlh mawlh pawh kan awm e. A ‘Caring’ loh thlak ngawt mai. |hutna tlar laia \hu \hin zingah dang luhna dal hlauva, a lai chuh nghal hi an fel ngawt mai. A lai chuh tawh pawha tlar thar zuan mai lova, neksawr tur \hut ve kher tum erawh a chi loh mai thei e. BMP leh KNP \hutna tlara \hu te zingah, bang pan nghal \hin, mi dangte luh awlsamna kawng kian te pawh hian min chawimawi a ni.

Zai a nih chuan zai mai tur, hawi vah vah loh tur. Kun ngula \hu an zai tak tak thei lo a, nghet taka \hut hian zai tur a har a, rimawi mila chet ve erawh a zei thlak thung. Kan zai loh hian kan bula mi kan titim a, an tan zai a nuam lo thei. Chuvangin zai vek mai tur, kan thiam lo a nih pawhin hmuiphun talin zai zel ila, kan thiam mai ang. Zangkhai taka hla sa thei tur chuan thinlung lam a tel a ngai a,  tum ve tur a ni. 

Hruaitu leh thusawitu Bible chhiar ruala lo keu ve zel hian nun a vawnga, a chiang nge nge e. Thuchah sawi laia Bible leh Hlabu lo chhiar mawlh mawlh erawh a mawl thlak ngawt mai. Zai loh laia Drumset vua ang maia, ke phut ur ur, \hutna nghawr der der a ke phut \hin hi chu ka kawchhung hian ava ngeih loh \hin tak em. Mutt hluk phal lohna hmunah pawh mutthluk hi chu a awm ve zel a, lal pawh a hlau lo an ti. Parliament leh Assembly house-ah chhimtute hi mut thluk an phal miah lo. Lalpa hmaa mutthluk erawh a awl a nih hi! Hmaa \hutphah tlang bawh leh ke hlang chunga mu thlu i hmuh chuan hmusit mai lovin, duhsak takin a mawi loh thu hrilh ang che.

Biak ina kal ve zet a, a chhung lut thleng peih ta lo ho hian ‘A biak in hungchhung kawtlaia ni khat awm pawh a hlu alawm’ tiin an ngai mai thei a. Meizial zuk leh Mobile game khelh a remchang ve em a ni, a tihreh dan \ha erawh inlama inlenchilh chi a ni.

Biak inchhunga Mobile ken luh an khap tawh a, Digital Camera (SLR) hmeh det pawh an khap tawh lai hian, Pathian biakna thil ni lo mit la thei zawng zawng chu khap an duh tawh a. An rel fel ta zel mai. Zuk leh hmuam pawh khap a ni a, kan la ak ru reng tho alawm tiin inhnem ngawt mai ang. Mahse, Biak ina Games khel a, online ching a awm theih a, a mak zozai ngawt mai. Gutkha (Sachin, Dildar adt) seh ta zauh zauh, \hial chep chep \hinte nen an danglam chuang lo ti ngawt teh ang. Ka in bik a ni lo a, Ka pa biakbuk a nih avangin a hring a hrana inhauh ngawt a chi loh, committee kal tlanga inzirtir chi a ni zawk si a.

Kohhran lian leh chang tlung zingah, Sunday zing inkhawm leh nilai zan inkhawm hi ang khat renga ngai an awm a. Sermon leh incheina, operator, usher, zaihruai leh khuangpu awm dan hian a danglamna a hril thui khawp mai. Kan inbuatsaih nep ta deuh a, kan ramri kham pawh a hniam ta deuh chu a ni. Mahse, kan la \ha viau alawm le tiin kan ngawi anga, kan inchhan anga, keimahni pui roh hian kan awih leh tak tak ang tih pawh a hlauhawm a, a chhiat loh nana veng tur zawk kan ni. Mi fing tan thu vawi khat sawi a tawk a, mahse mi fing an tlem avangin sawi sawi a ngai si a.

306/2019 Regularly Regular

$
0
0
THAWH BIK NEIH HI ZAHAWMNA A NI

Thawh bik nei tur chuan Pathianin Talent min pek emaw, mihring ten kan zir chawp talent neih a ngai a. Chu erawh chu kan duhthlanna tur a ni. |halai zingah eng nge i thawh \hin? tia zawh hi ka eizawnnaa tel ve tlat a ni. Naupai lo kal \hinte hi “Eng nge i tih \hin?” tiin kan zawt (Clinical assessment) hmasa \hin a. “Eng mah” tia chhang hi an tam zawk \hin. Hmai zang thal ha chunga sawi an vang khawp \hin. A uan thlak loh em bawk a ni. A nih leh, “I awm mai mai \hin em ni? I mu huat huat \hin em ni?” tiin ka zawt nawn ziah \hin a. Ni tla vanvuaia thawka phe buai an ni \hin. A \ul ang ang thawkin, mawngvawm ba ang maiin an hah lawi a. An hna thawh \hin kha nep an tih vang a ni ang.


|halai zingah pawh “Eng mah ka thawk lo” tia min chhang hi an tam zawk \hin. |henkhat chuan a \ul \ul an thawk thung. An hausak vang chu a ni lo, a \ul an nei tlem awm \hin ka ti zawk. |henkhat erawh chuan inhlawhfakna an hmuh chuan an thawk \hin a. An rilru sukthlek dan a lang chiang ngawt mai. A \ul vanga thawk \hin hi chu a zahawm lem loh a, \ul tih zawng a inang lo thei em a. A \ul loh huna thawh loh ngawt khan daih rei thei hek lo le.

Thawh bik neia Pisa kal te, sumdawng te, lehkhazir te, lo nei te hi chuan zangkhai takin min chhang nghal mai \hin. An hre chiang tlat a. |halai zingah eizawnna bik nei lo hi a tam zawk kan ni a, eizawnna bik neih hi a harsa a ni ang. Eizawnna chu Pathian anchhia, sum leh pai thawhchhuahna kawng a nih avangin a pawimawh si a. Awm mai mai a, eng mah thawk lo a, a \ul \ul thawh ngawt hi chu a ngelnghet lo a ni. 

Thawh bik nei tur chuan rinawm te a ngai a, taihmak a ngai a. Chhel tak chunga tihhram hram a ngaih avangin mi tam takin an peih \hin lo. Hrisel lo leh chak lo tak, peih lo chung pawha thawh a ngaih avangin thawh bik neih hi a harsa fo \hin. A harsa ta ber chu a hlawk lo chung pawha thawh ngai hi a ni fo mai. A aia hlawk leh daih rei zawk dang a awm chuan si loh chuan thawh bik chu neih mai tur a ni.

Inhlawhfa chuan a ruaitu duh dan leh mit tlung taka a thawh a ngai a, ama duh dan ang ngawtin a awm thei lo. A taihmak loh chuan rawih chhunzawm a ni thei lo a, a ruaitu a hnial fo a, a ruih nam the the reng chuan rawih chhunzawm a har a ni. Chutiang zelin thawh bik neih loh chuan thawh tur hi a awm zen zen thei lo a, mi hrang hrang hriat khawpa thawh reng peih (regular) a ngai a. Hun leh hmun vawng renga ni tin thawh a ngai \hin. Zawm thaw tan a remchang ve lo.

Thawh bik neih hi zahawma min siamtu a ni. Thawh bik nei lo chuan a rilruah tlakchham a nei a, mi dang aia hnuaia inngaihna a piang vat \hin. Thawh bik nei tur chuan chakna leh thiamna pawh a ngai tel a, chu thiamna erawh chu thawh bik, thawh \han avanga lo piang chawp \hin a ni a. Inzir zel erawh duhthusam a ni.

Hlawk ve tur ik hi chuan thawh bik neih hi ava ngai em? Thawh bik nei tur chuan a thawh kha a nep thei lo hrim hrim a ni. Ar vulh tam tak an awm a, ar pakhat kha vulh bik tur tihna ni lo vin, a ar vulh kha a hna thawh chhan bikah a hmang tur a ni tihna zawk a ni e. Ar vulh lama ni tin a thawh chuan pakhat chauh a vulh lo ang, a ni tin hna a nih avangin thawh chhan tlakin a vulh tam ang a, a vulh \ha ang tih chu a rin theih a ni. Hmawlh te suih \hin pawhin ni tin pakhat a suih kha a hna thawh a nih chuan a thawk nep tihna a ni a, a ni tin hna kha a thawk \ha bik lo tihna a ni. A thawh bik chhan ang takin a suih tam ang a, a suih \ha ang a, a suih rei ang tihna a ni. A hralhna emaw, a intunnunna khawpin a suih tam tur a ni zawk dawn lawm ni?

Mi \henkhat chu hah takin ni tin an thawk a, an thawk kaw lem lo a, nimin lamah huanah an kal a, vawiin lamah an inhlawh fa a, naktukah mi motor remchang an khalh leh daih a. Thawk kaw tak tak chuang si lovin, an hah em em ringawt a. A sawt lo a ni. Nikhat kan hman dan pawh hi a inang lo asin. Mi \henkhat chu chaw hma huan an sam a, sam zo lovin, thlai an phun emaw, thing an tan leh a, chawhnu lamah lui te an kal leh daih a, a daihzai lo a ni. Khawvel sik leh sa, hun awm dan azira insiamrem ngai chu a awm ngei a, chu erawh kan sawi hman lo ang.

Taxi neia motor khalh \hin, leipui, huan siam tlat ka hmu fo. Eng nge an eizawnna chu ni ta ber ang le? Mistiri emaw, helper emaw pawh nise a peih chang chauha thawk \hin chu a chhawrtu tan rin reng an harsa \hin a. Lo an vah a, lui an kal emaw, sa an talh leh daih chuan a chhawrtu tan chhawr reng an harsa \hin. A hlawk zawk vang pawh nise, hlawk lo chung pawhin an thawh bik kha an ti hram hram ang a, chu hna chu a daihrei zawk si a. Dawrkai ve si a, neih loh nei reng emaw, dawr khar reng \hin chu an tlo lo fo \hin. 
Thawh bik neih chuan thiam a nal a, chinchang an hria a, a hlu em em a ni. Mi thiam mu reng \hin ai chuan, naupang tution pe \hin, pheikhawk siam hi an hlu zawk lo maw?























THAWH BIK NEIH
Thawh bik nei tur chuan Pathianin Talent min pek emaw, mihring ten kan zir chawp talent neih a ngai a. Chu erawh chu kan duhthlanna tur a ni. |halai zingah eng nge i thawh \hin? tia zawh hi ka eizawnnaa tel ve tlat a ni. Naupai lo kal \hinte hi “Eng nge i tih \hin?” tiin kan zawt (Clinical assessment) hmasa \hin a. “Eng mah” tia chhang hi an tam zawk \hin. Hmai zang thal ha chunga sawi an vang khawp \hin. A uan thlak loh em bawk a ni. A nih leh, “I awm mai mai \hin em ni? I mu huat huat \hin em ni?” tiin ka zawt nawn ziah \hin a. Ni tla vanvuaia thawka phe buai an ni \hin. A \ul ang ang thawkin, mawngvawm ba ang maiin an hah lawi a. An hna thawh \hin kha nep an tih vang a ni ang.

|halai zingah pawh “Eng mah ka thawk lo” tia min chhang hi an tam zawk \hin. |henkhat chuan a \ul \ul an thawk thung. An hausak vang chu a ni lo, a \ul an nei tlem awm \hin ka ti zawk. |henkhat erawh chuan inhlawhfakna an hmuh chuan an thawk \hin a. An rilru sukthlek dan a lang chiang ngawt mai. A \ul vanga thawk \hin hi chu a zahawm lem loh a, \ul tih zawng a inang lo thei em a. A \ul loh huna thawh loh ngawt khan daih rei thei hek lo le.

Thawh bik neia Pisa kal te, sumdawng te, lehkhazir te, lo nei te hi chuan zangkhai takin min chhang nghal mai \hin. An hre chiang tlat a. |halai zingah eizawnna bik nei lo hi a tam zawk kan ni a, eizawnna bik neih hi a harsa a ni ang. Eizawnna chu Pathian anchhia, sum leh pai thawhchhuahna kawng a nih avangin a pawimawh si a. Awm mai mai a, eng mah thawk lo a, a \ul \ul thawh ngawt hi chu a ngelnghet lo a ni. 

Thawh bik nei tur chuan rinawm te a ngai a, taihmak a ngai a. Chhel tak chunga tihhram hram a ngaih avangin mi tam takin an peih \hin lo. Hrisel lo leh chak lo tak, peih lo chung pawha thawh a ngaih avangin thawh bik neih hi a harsa fo \hin. A harsa ta ber chu a hlawk lo chung pawha thawh ngai hi a ni fo mai. A aia hlawk leh daih rei zawk dang a awm chuan si loh chuan thawh bik chu neih mai tur a ni.

Inhlawhfa chuan a ruaitu duh dan leh mit tlung taka a thawh a ngai a, ama duh dan ang ngawtin a awm thei lo. A taihmak loh chuan rawih chhunzawm a ni thei lo a, a ruaitu a hnial fo a, a ruih nam the the reng chuan rawih chhunzawm a har a ni. Chutiang zelin thawh bik neih loh chuan thawh tur hi a awm zen zen thei lo a, mi hrang hrang hriat khawpa thawh reng peih (regular) a ngai a. Hun leh hmun vawng renga ni tin thawh a ngai \hin. Zawm thaw tan a remchang ve lo.

Thawh bik neih hi zahawma min siamtu a ni. Thawh bik nei lo chuan a rilruah tlakchham a nei a, mi dang aia hnuaia inngaihna a piang vat \hin. Thawh bik nei tur chuan chakna leh thiamna pawh a ngai tel a, chu thiamna erawh chu thawh bik, thawh \han avanga lo piang chawp \hin a ni a. Inzir zel erawh duhthusam a ni.

Hlawk ve tur ik hi chuan thawh bik neih hi ava ngai em? Thawh bik nei tur chuan a thawh kha a nep thei lo hrim hrim a ni. Ar vulh tam tak an awm a, ar pakhat kha vulh bik tur tihna ni lo vin, a ar vulh kha a hna thawh chhan bikah a hmang tur a ni tihna zawk a ni e. Ar vulh lama ni tin a thawh chuan pakhat chauh a vulh lo ang, a ni tin hna a nih avangin thawh chhan tlakin a vulh tam ang a, a vulh \ha ang tih chu a rin theih a ni. Hmawlh te suih \hin pawhin ni tin pakhat a suih kha a hna thawh a nih chuan a thawk nep tihna a ni a, a ni tin hna kha a thawk \ha bik lo tihna a ni. A thawh bik chhan ang takin a suih tam ang a, a suih \ha ang a, a suih rei ang tihna a ni. A hralhna emaw, a intunnunna khawpin a suih tam tur a ni zawk dawn lawm ni?

Mi \henkhat chu hah takin ni tin an thawk a, an thawk kaw lem lo a, nimin lamah huanah an kal a, vawiin lamah an inhlawh fa a, naktukah mi motor remchang an khalh leh daih a. Thawk kaw tak tak chuang si lovin, an hah em em ringawt a. A sawt lo a ni. Nikhat kan hman dan pawh hi a inang lo asin. Mi \henkhat chu chaw hma huan an sam a, sam zo lovin, thlai an phun emaw, thing an tan leh a, chawhnu lamah lui te an kal leh daih a, a daihzai lo a ni. Khawvel sik leh sa, hun awm dan azira insiamrem ngai chu a awm ngei a, chu erawh kan sawi hman lo ang.

Taxi neia motor khalh \hin, leipui, huan siam tlat ka hmu fo. Eng nge an eizawnna chu ni ta ber ang le? Mistiri emaw, helper emaw pawh nise a peih chang chauha thawk \hin chu a chhawrtu tan rin reng an harsa \hin a. Lo an vah a, lui an kal emaw, sa an talh leh daih chuan a chhawrtu tan chhawr reng an harsa \hin. A hlawk zawk vang pawh nise, hlawk lo chung pawhin an thawh bik kha an ti hram hram ang a, chu hna chu a daihrei zawk si a. Dawrkai ve si a, neih loh nei reng emaw, dawr khar reng \hin chu an tlo lo fo \hin. 
Thawh bik neih chuan thiam a nal a, chinchang an hria a, a hlu em em a ni. Mi thiam mu reng \hin ai chuan, naupang tution pe \hin, pheikhawk siam hi an hlu zawk lo maw?

307/2019 Pulpit tawngkam

$
0
0
PULPIT TAWNGKAM

Thlarau Thianghlim lo thlen (Tirh 2.1-4) kha chuan Thlarauvin a \awng tir ang zelin an \awng an inhre vek a. Eng pawh sawiin, engtin pawh sawi sela an inhre vek; \awng hriat loh pawh an hre vek a nih kha. Mihring \awng hmanga Pathian biak,  pawl, Pathian fak leh inkhawm te kalpui a nih zel avangin \awng chu a la pawimawh reng a. |awng hi zahawma min siamtu pawimawh tak a ni. Thuhril hi ziak ai chuan \awngka ngei hian kori a tu zawk. Chuvangin, Pathian biak inkhawm a nih chuan thusawi hi a tel zel dawn a. Hmun pawimawh ber a la luah reng dawn a ni.


Inkhawm kaihhruai :Kohhran Upa ten Inkhawm an hruai \hin a. Hmun \henkhatah chuan Thuchah sawitu hian a hruai nghal mai \hin. BCM chuan Inkhawm kaihhruaina (Order of Service) a siam a. Inkhawm kalpui dan tur pawh inang tlang duhin, inkhawm hruaitu \hutna nen lam inang tlang se tih a ni tawh. Inkhawm hruai dan hi kan ngai pawimawh tawk lo hle hian a hriat a. 
Pathian be tura sawmna (Call to Worship) hi hun hmasa berah, din chhuah rualin hman tur a ni a. Mi \henkhat ten Pathian be tura biak ina kal na na na, Pathian be tura sawm leh chuan a ngai em ni an ti \hin a. Mahse, Call to Worship/Pathian be tura sawmna (Bible, chhiar, Hla thu chhiar, rilrua awm sawi) hmanga bul \an a nih reng rengin inkhawm a urhsun a, thuhmahruai, thunawi leh vei zawng sawi a remchan lohzia a lang nghal \hin.
Inkhawm hruaitu a din a, ‘kan lo \an tawh, kan lo \an dawn tawh mai anga’ tia bul \an reng reng te hian thunawi \angkai lo, beng tithlep thei thuhma an nei ziah zel nia. Lo chik chhin la. Thu chuang tlaia bul \an a nih vang a ni. Inkhawm hruaitu a din hian hun \an a ni nghal. Inkhawm \an nana Pathian thu chhiar, \awng\ai te hi zuk awm a! Inkhawm leh keimahni hi Pathian hnena hlan mai awm tak hi a nia. |an ta che va tih ngawt chi a ni lo, a \an sa reng alawm
Pathian be tura sawm zawhah, Chibai bukna hi sawi tur a ni. ‘Isua Krista leh a kohhran hmingin chibai ka buk duh che u a, Chibai ka buk che u a ni’ te hi kan ti kual ta \hin a. Chibai buk tura an hma awm reng hi, chibai buk ve mai awm ka ti \hin. Kan va han kualkawi tak em! Inhmachhawn renga awm pawh hi hla taka awm ang maiin, ‘Chibai ka buk a che u’tiin kan la sawi kual fo \hin. Chibai buk let hi kan hlau emaw ni. “Isua Krista hmingin chibai ule” an tih hi chuan rilru lamin ‘Chibai le’ kan lo ti vat \hin. “Chibai u le” tih reng reng hian chibai bukna thinlung tak tak put loh chuan kan lai ru tlat zel, thinlung inenfiahna \ha tak a ni. Tin, Inkhawm hruaituin kan aiawhin chibai min buk tawh a, a sawm chawp mai mai ten, “Isua Krista hmingin chibai ka buk ve leh duh che u a” te kan la ti chhunzawm \hin a. “Ve” hi chu a ho tlat, mi tih thik rilru a ni tel tlat. Ringhlel ang zia zangin kan Polite-na a ni. Pawl aiawh, Kohhran aiawha nih chuan “TKP hmingin chibai ule” tih ve mai awm hi a ni. Chibai kan inbuk luai luai a, kan inngaihsak lawi si lo. Lehlam hawi chunga min chibaitu te, min ngaihsak miah lotu chibai bukna hi chu a hlu lo deuh tlat. 
Thupuan hi kan chakna a ni a. Kohhran aw kan hriatna a ni. A pawimawhzia hriain inkhawm tikimtu ang leka ngaih loh tur. Lak urhsun tur a ni, mi mal ngaih dan a puan ngawt theih loh a, committee thutlukna te, committee sukthlek puanchhuahna a ni.  Pawl leh mi mal tinin kan ngai pawimawh tur a ni.

Thuchah :Thuchah sawi hi inkhawm khaidingtu leh engkim hriltu a ni ti ila a sual lo vang. Thuchah hi sawi thiam avanga nung a ni lo a, \awngkam thiam avanga nung a ni lo. Mi thinlunga a thawh \hat avanga nung a ni zawk \hin. Mi tin  hian \awng kalhmang kan nei vek a, kan pianpui \ha lai chu chhunzawm mai tur a ni a. Lemchan ang maia mi tih dan emaw, keimahni ‘Original’ lo zawk hman hi a ngeiawm \hin. Sawi rei zawng hi bi tuk a awm leh awm loh ngaichang chunga hun hman hi a \ha khawp mai. Kohhran \henkhat leh inkhawmpui nikhua hi chuan hun bi tuk (35-45 minutes) te pek a ni \hin. Tunah zawng bituk awm chiah lo hian engati nge thusawitu hi an inthlahrun tak em em vek le ka ti fo mai. Thu sawi \ha leh ngaihnawm chu kan ning ngai lo, \ha lo leh thiam lo, hul riau changa sawi rei iak kan tum \hin vang zawk a ni mai thei.
‘Thusawi hi kan thiam lo a, thusawi hi a har a, thusawi tur hian ka tling lo hle a adt.,’ tih sawi ching kan awm \hin. Thiam vanga ruat an awm em ni? An tlin vanga ding an ni. Ruihhlo ngawl veite an tling lo a, an ding ngai lo.  Pathian hmaah chuan thuhran. Chu erawh Pathian hmaah sawi a, dil mai tur a ni, 
Lal Isuan \awng\ai dan min zirtir anga \awng\ai rawt hian dawt min sawi tir fo \hin. Isua min zirtir ang ni lo, kan siam rem tak “Lalpa \awng\aina” (KHB tawp lam enla) hmanga \awng\ai rual hi a \ha a ni.
Thuhma : A tawp nan thuhma sawi ang, thuhmahruai tel lovin eng mah a sawi/ziah theih loh a. Thuhmahruai sawi thiam chuan inkhawm/thuchah a tinung \hin. |ul kan tih hi mipui lamin \ul an tih loh chuan beng a thlep hman a, tihharh leh hi har deuh ania.





308/2019 Lehkhabu hlu Book review

$
0
0
KRISTA HNENA MITE HRUAI THLEN DAN
(How to bring men to Christ)

TKP thutiam zingah “Krista hnena mi dangte hruai ka tum tlat ang” tih lam sawi tum ka ni lo a. Lal Isua thupek ropui “Khawvel zawng zawngah kal ula Chanchin \ha hi hril rawh u” tih lam pawh ka sawi lo ang. Chutiang chu ni tinin kan eizawnna, kan chhungkua leh kan thil tih hrang hrangah kan sawi \hin a.  Kan sawi tama kan vei ang hian a sawt thei lo erawh thil pawi tak a ni. Kohhran hote lahin Thuchah, Sunday School, inkhawm leh thilpek kan pek chhan pawimawh tak a ni. 


A pawimawhzia chu kan hria; TKP, BMP leh Beihrual chhunzawm nan Home Visit kan nei awl lo a, kan la nei zelin a rinawm. Camping leh Crusade kan neih kur zut chhan pawh hi Krista hnena mi dangte hruai pawimawhzia kan hria a, Beihpui chhuah tak meuh meuhin kan thawk a. A hlu em em a ni.

Chutiang chu kan nunphung, kan tih dan a ni a. A sawt loh avangin kan bei pawh a dawng hial mai thei. Kan tihdan leh kan \awng\ai dan, kan sawi dan leh kan kalpui dan hi a fel hlel a nih loh pawhin, thlak ngai chu kan nei a ni mai thei. Inenlet ila, inenlet tur pawhin thiam a har fu mai le.

Kum 2010 khan “Krista hnena mite hruai dan - How to bring men to Christ” tih lehkhabu T.A Torrey ziah chu T.T Lalnunmawia chuan letlingin, Gilzom Offset Aizawl chhut chu Copies 2000 siamin a chhuah a. Phek 123 chauha chhah hi Rs 50/- man a ni a, lei tur erawh a awm tawh lo mai thei. Lehkhabu \ha tak a nih avangin Kohhran Library-a dah turin Donate a ni a. Krista hnena mite hruai thlen duh tak takte tan he lehkhabu hi ziah a ni a. T.A Torrey hian huaisen takin mi chi hrang hrang titipui dan tur leh Bible chang hman tur bikte a tarlang a. |awngkam tluang taka lehlin a nih avangin hriat a awlsam hi a hlutna a ni.

Mizote tluka Pathian thu duh leh sawi nuam ti hi kan awm hian ka ring lo. Kan thinlunga a thawh dan sawi ta vak vak \hin kan nih avangin mite thinlungah a lo thawk i khaw si lo a. A sawt ta \hin lo a ni. Mamawh mila sawi leh hrilh a nih loh chuan a ngaithlatu tan a ho hle. He lehkhabu pawh hi chhiar ila, a ho kan tingawt ang. Mahse, a \angkai dan tur anga awmze neia rem a nih avangin a hlu thung. 

Hruaitu \henkhat chu Krista hnena mite hruai tuma penchhuak peih miah lo kan awm ang a. Dan ang maia penchhuak pawh kan awmin a rinawm a. |hahnemngaihna avanga penchhuak reng pawh kan awm bawk ang. Biak in leh Programme hmanga lo tel ve te pawh ‘\hahnemngaihna em em nei lo a’ lo hrilh ve mai a awm theih ang a. |hahnemngai taka hrilh chung pawha sawt miah lo pawh a awm thei ang. Mi beidawngin Pathian an zawng a, hruaitu an pan ka hre zauh zauh mai. (Pantu nei lo hruaitu pawh an awm mai thei e) Hrilh reng chung pawha an bengrawnga an khung theih loh chuan tihdan tur a vang a, dan anga tih chhunzawm  a awl hle. Chuvangin, he lehkhabu chhiar a chakawm theih nan a tlangpui, thuhmahruai chauh tarlang ila.

‘Hlawhtling taka Krista hnena mite hruai thlen tumtu chu nun thlakthleng na (Piantharna) chang ngei a ni tur a ni’ a ti khawl mai a. Chu pawh kan hriat hnu vek ti mai lovin mi thinlunga thawk tur chuan mite hmuh dan a pawimawh hle a, chumi rualin a nun khan a tawng ngei tur a ni. A ho i ti hle ang ti raw?

‘Hlawhtling taka Krista hnena mite hruai thlen tumtu chuan mi dangte hmangaihna tak tak neiin, Chhandama an awm a duh tak zet tur a ni’  tiin a ziak a. Hmangaihna tak tak tih te, Chhandama an awm duh tak zet lovin, mi dangte hnena hruai tum hi a theih dawn em ni? Mi thinlung intehsak theih a ni si lo a, kan hre lo ti mai ang aw. Committee thu a nih vanga kan kal chuan kan thawhrimna hian thiltihtheihna a keng tel thei lo a, thinlung khawih khawpin a thawk ngai dawn lo a ni tih a ziak mauh mai. 

‘Hlawhtling taka Krista hnena mite hruai thlen duhtu chuan Bible thu awmzia leh a tumte a hre fiah ngei tur a ni’  tih te hi chu Hruaitu zingah hre lo kan awm lo mai thei e. Dangro khawpa sawi tur hre vek kan ni awm e. Mite thinlunga hrilhfiah tur chuan kan hrefiah ang em tih erawh ka hre lo.

Hlawhtling taka Krista hnena mite hruai tumtu chu \awng]ai fo mi a ni tur a ni’ fo lai tak hian min tibuai ta. “Hlawhtling taka Krista hnena mite hruai thlen duhtu ‘Thlarau thianghlim Baptistma chang a ni ngei’ tur a ni” tih kan sawi chauh a, a bul \anna pawh kan la review hman lo e. Library-ah lo chhiar la, chik ve mai teh. Mitdel chaw eia sawm a, a \hutna tur kawhhmuh leh si lo ang hian hun kan lo hmang palh hlauh ang e. Ngaithlatu tana awmzia a neih hi a pawimawh ber a ni.

















































310/2019 HIV AIDS Skit (One Act Play)

$
0
0
I dinhmun hre chiang rawh
(Know Your Status)

(Pu Thangmawia te inah)

Laltea : Enteh, kan kohhrana hming ziah luh ai chuan ART-a hming ziah luh pawh ka duh zawk te min han tihkhum a, Hmangaihna awmzia an hriat hunah chuan Kohhran tih mai mai, AIDS tih mai mai hi chu “No Problem” a ni mai. Kan nghet ve tawk a ni. Kan zau ve tawwwk a ni.


Rocky :UPC i ni tlat alawm, Hmeichhia chu mipa sakhuaah a awm tur a ni mai. Hmeichhia an pasalte kohhrana an awm duh loh chuan an chalah vawi khat pen ila, a reh nghal duaka kan theihnghilh nghal vek an ti. 

Laltea :Theihnghilh nghal ka duh bawk si lo alawm
Rocky :Chu zawng a ke bulah thingthia Namsate ti chunga ngen a ngai a nih chu.
Laltea : Nguar ang.
Rocky :I hmangaihna chan hi a duplicate a ni ang, thurawn engmah pek theih hleih loh
Laltea : Thurawn laktlak deuhte hi min pe la, ka pawm mai ang.
Rocky :A nih leh nei tawp la, a bak te chu tihdan a awm mai ang chu.
Laltea :Nia, a nih nih kan ni anga a ni mai
Rocky :Ka phei dawn, ka chau deuh tlat. I nu bulah chuan lo sawipui nghal la.
Laltea :Aw, anih leh mai le.

(Hmingliani Laltea nu a lo lut a, an titi chhunzawm a)

Hmingliani:Eng nge ka bula sawi tur chu Lalte?
Laltea:Muani sawn inneih a sawi a maw le.
Hmingliani:I duh ve tho tihna em ni?
Laltea:Duh lo ila, kan inbe reng dawn a mi? (vin deuhin)
Hminglianni:In la inzui rei si lo a, a chanchin kimchang pawh hriatchian ava tha ve. 
Laltea:Ka chanchin kimchang hriat an tum bik em ni? 
Phu tawk bak kan be ngam bik hlei nem maw le!
Hmingliani:I pa ka lo sawipui ve phawt anga, kan sawi tha dawn nia. 
Phone khawih reng chung hi chuan rilru tak taka inkawm a har em mai. Chaw ei kan siam nghal daih ang e

(Choka lamah chaw ei siam turin a phei nghal a)

Laltea:Risk loh chuan engmah a hriat theih si loh a, risk pawp ila a lo tha phian thei asin. Kan upa tial tial a, chak a na tial tial bawk si a. Palai tirh chu a tha ber ang e (A phun sep sep a)

Hmingliani:Lo phei rawh ula, chaw ei ka siam peih a nia. A dai hman ang e.

(Laltea leh room-a a pa chu an lo chhuak phei a, choka lamah an inzui phei nghal a)

Thangmawia te inah an lothu khawm a, kawngka kik an inchhawn nghal a

Pu Vunga:In awm em?
Pi Awii:Awm e, lo leng rawh u.

(Kawngka lo luh pahin)

Pu Vunga :Chaw in ei tawh maw?
Pi Awii:Ei tawh e, lo thu rawh u, kan fanu siami hian a lo sawi a, in lo thleng har kan ti lutuk a. Kan lo nghakhlel tawh che u asin
Pu Vuaia:Nia, kan duh leh sawi tum pawh in lo hre vek tawh a ni maw?
Pi Awii:Ni e, hei kan nupain kan lo sawi a, kan hlim khawp mai.
Pu Vunga:A, chutia in lo hre vek tawh a nih chuan kan sawi tlang nghal mai ang a, Zep thu a cheng lo a, Laltea nupui atan kan duh a, kan lo palai ve tawp mai a nih hi. In fanu Siami hi Laltea nupui atan kan lo dil che u a.
Pi Awii: Ni e kan lawmin, kan hlim khawp mai.
Pu Thangmawia:(Kheuh zeuha phun pahin) Mipa tawng hun a nia, i zia te hi thup ve ta che, tawng zung zung zel suh, thingpui va siam nghal rawh (tiin a hrilh ru a)
Pu Vuaia:Chuti chu kan hlawhtling dawnah ngai ila, in lo sawi vek tawh bawk a. 
A rem dawn rau rau chuan a hun leh ni, man leh mual te hi kan sawi nghal mai dawn em ni?
(An ngawi vang vang a)

Pu Thangmawia :A rem tihah, chhungkua unau  hrang hrang chu kan la inrawn lem lo a. Thla thar ni 5 khian lo leng leh ta che u. Kan lo inrawn khawm ang e.
Pi Awii:Thingpui inphawt ang u, kan sawi leh hmain (thingpui an inzo a)
Pu Vuaia:Sawi leh chuan tur pawh a awm loh hi. Ngaihtha takin kan haw mai ang e.
Pi Awii:Kan la sawi chhunzawm zel ang chu maw le aw.
Pu Thangmawia :Thu teh thu teh, Phur hur zel suh  (Phun sep chungin)

CHORUS : Palai tir lehin inneih an zo a, Thla 9 hma chuan Siami chu a lo rai a)
Siami :Vawiin chu inentir hunah chuan min hruai ve la Pa-a
Laltea :Nulat laia nangmaha i vah hlat theih nen, mi hi i phut ziah a
Siami :Kohhrante leh rilrute hi chu pawnlam atangin a hriat a nia, chhung lamah chuan in inhre thei lo ang.
Laltea:Zawt zawt che hian
Siami:Min kalpui duh suh, Miin khawnge in pa an ti ang a, a mu ka ti mai ang. Biak in leh Kohhrana i inhman nen mak an ti ngawt ang che. Careless pa
Laltea :Ka kalpui lo ang pawh ka ti che a mi

(AN insiam a, an kal ta)

Counsellor room-ah 
Siami:In awm em?
Counsellor :Awm e, lo lut rawh, kha laiah khan lo thu rawh u,
Laltea:Ka lo awm ve kher a ngai em ni?
Counsellor :Nakinah ka lo ko ang che aw. Pawnah min lo nghak la.
Siami:Khawi, kha kha chu ka lo keng ang tiin a phone a kawk a. 
Counsellor :Ka hming chu Thuama a nia, Kan inbiakna hi tuman an hre dawn lo a, ka zawhna hi uluk takin min chhansak dawn nia aw.
Siami:Dawt sawi tur a awm hlei nem.... zep tur pawh ka nei lo.
Counsellor:Anih leh Consent form hi fill up phawt ang aw 
(A zawt nghal mawlh mawlh a, 
Consent form a fill up zawhah a hnuaia mi chu a chhiar a,
 a sign tir ta a)

Siami:A tul teh duah lo eeee
Counsellor :Hemi mil hian i mamawh leh tul kan inkawm dawn alawm le.
Siami:Ka mamawh min zawh si loh chu teh
Counsellor :HIV AIDS hi i hre tawh em?
Siami:Hre hne hlei hlui tawh. 
Counsellor :HIV leh AIDS danglamna kha eng nge kha?
Siami:Chuti zawng chuan ka hre chiah lo.
Counsellor :HIV chu natna hrik a ni a, chu hrik chu a lo tam a, taksa ralveng sipai a eichhiat chuan natna hrik dang dang lo lut kha a dotu ralveng a chhiat avangin natna a lo kai zung zung thin a. Chutiang natna kaihhnawih a lo thlen chuan AIDS vei kan ti thin a.
Siami: A ni maw?
Counsellor :Ni e, HIV chu chi li inkaichhawn dan a awm a. 
HIV hrikpai Sex hmanpui atang te,
HIV hrikpai thisen dawn te, 
HIV hrikpai hriau thianghlim lo inhman tawm atang te,
HIV Hrikpaiin a faah a kai chhawng thei a ni. Hei kan test chhan ni


Siami:Min ti hlauthawng alawm le.
Counsellor :Nia, hlauhthawnna te hi chu awm tur a nia. HIV hrik pai leh pai loh thisen test hi Awareness hmasa leh pawimawh hmasa ber an ti hial a ni.
Siami:Kan pa saw test ve rawh, keimah chauh test chu a fair lo em mai.
Counsellor :Ni e, va ko rawh.
Siami :(Kawngka bula dak pahin) Lalte, lo lut la, lo test ve rawh a ti che a nia
(Laltea a lo lut a)
Laltea :Test ve kher a ngai em ni
Counsellor :Hmeichhia chauh test chu a fari lo, mipa zawk pawh test ang chu (Nui chungin a sawi a) Tak takin, vawiinah hian kan test ang a, thil lawmawm tak kawng hnih hmabak kan nei dawn a ni. In thisen a lo tha a nih chuan a alawmawm a. A tha lo a nih chuan a pawimawh hmasa ber ART damdawi ei nachang kan hria ang a.

(Consent form fill up pahin an phun sep sep a)
CHORUS (An chhuak a, Laboratory lamah thisen test turin an phei a. A hnu deuhah Lab Tech a lo lut a, hei result a tha lo ve ve a nia)
Counsellor :Siami te nupa lo lut rawh se. (An lo lut a, an thu nghal tawp ngam ta a.)
Counsellor :Hei vanduai thlak takin in thisenah HIV hrik kan hmu tlat mai a.
(A ngawi vang vang a)
Siami :Min kai a ni chiang mai. I lerh zek zuk em a nih kha
Laltea : Zawk za hlauh che hian mi leh puh zawk a nih kha
Siami : Ka pu, tunge kai darhtu zawk a hriat theih em? Aw, ka lo nei kher kher che hi
Laltea :Ni e, ka kai lo hrim hrim.
Siami :Hmanah pawh thisen i pek ngam loh kha
Laltea :Ka hlau alawm le.
(Siami a ding hluai a, Tap chungin)
Siami : Au chhuak pahin, Palai te hnenah khan HIV Result form ka lo demand ve lo a awwww
Laltea : Demand sarih mahla result chu a ngai tho ang. Au vak vak teh suh miin an hria ang
Siami : (Tap chungin Ka pu engtin nge kan awm zel dawn)

CHORUS : Mahni dinhmun hriat hmasak hi HIV Awareness hmasa ber a ni. ICTC ah lo leng lut ve rawh. 






















311/2019 Jack Ma, China sumdawng hausa, Alibaba group CEO chu

$
0
0
JACK MA: ALIBABA/ALI EXPRESS NEITU

Ma Yun hi 10 September 1964 khan
Jack Ma hlim hmel chu
Hangzhou, Chinaah a lo piang a. Alibaba Group dinchhuaktu zinga mi leh CEO a ni. China sumdawng hausa khawvel hriat hlawh leh hmahruautu pawimawh tak a ni a. Nimum 2018 September khan sumdawnna lam chawlhsanin, zirtir lamah a inhmang ta thung a. Tun June 2019 hian US Dollar 35.6 Billion Dollar nei a ni a, fa pathum neiin hun a hmang mek.

Kum 2017 khan Fortune chuan "World Greatest Leaders list" a tihchhuah zingah pahnihnaah a thlang a. Khawvel mi hlawhtling leh hruaitu langsar zingah a lang fo a. Company hrang hrang leh World Economic forum ten zirtirna leh thusawiah an sawm fo a ni.

Kum 1988 khan BA Hons English a pass a, Hemi hnu hian English subject ah lecturer hna a thawk bawk. Kum 9 chhung teh meuh mai chu sapṭawng zir nan sap khualzin ho a hruai a, a hming hi lam a har avangin "Jack Ma" tih chu khualzin hovin an phuahsak a ni.  Bicycle hian Mel 70 huam chhung vel chu khualzin ho hruaiin a chuang ṭhin an ti.

Havard university ah vawi 10 admission an dil a, an hnawl vek a. Hna hrang hrang vawi 30 a dil a, pakhat teh mah beisei awmin an siam lo. Police hna aṭanga KFC Dawr nghaktu tur thlengin a dil a. Mi 24 hna dil zingah te 23 an la a, amah chiah an la lo nia. 

Beidawng mai lovin a awm a. Kum 1994 khan internet a hmel hriat ve a. A company Translation Agency chu a din ve a, 1995 khan USA ah zinin a ṭhianten thurawn an pe a. China ram aṭanga internet hmanga sumdawnna thawk an tlem tih hriaiin,  China chungchanga thu pawimawh eizawnna, hotel, hmun hma leh thil dang chu a website thar "UGLY" ah chuan a dah a. China investor ten an an lo bel ṭan a. 1995 khan Yibing nen Chinapage.com chu an din leh a. Kum 3 chhungin UD Dollar nuai 8 zet an la lut nghal a ni.

Kum 1998 aṭanga 1999 khan Jack Ma hian information technology company chu China sorkar hnuaia International Electronic Commerce Center, (Department of the Ministry of Foreign Trade and Economic Cooperation) hnuaiah a enkawl a. Kum 1999 khan a bang a, Hangzhou panin a ṭhiante nen an haw a, Alibaba group chu ama chenna inah mi 18 in an din a ta a ni.

Jack Ma hi Chinese mi hausa, Alibaba leh Ali Express neitu a ni a. Kan khawl lian awh em em nuai 30 man ang chi zuartu kha a ni. Trillion 50 Maktaduai sang chuang  pawisa nei a ni. Bill Gates dawttu tia an chhal a ni a. College ṭha Havard  university (England)) a lehkha zir tura vawi 10 a fail a. Sikul chhe chhuak a lo ni ta thung. Rethei ve tak a nina, Kum 33 a nihin Computer a nei ve chauh a, a zir chawp a. Sapṭawng kum2 a zir bawk. 


Hlawhtling tur pawimawh 10 a tarlanga. Chungte chu


1. Learn from the mistakes of other:
Mi dangte tihsual leh tihpalh aṭangin inzirfing rawh a ti.

An hunlai chuan hnathawhsen loh an nei a, an thawk chhuak ngei a, mahse sum an khawl lo a, eizawnna tihlenna tur bulṭanna tur pawisa an nei lo a. 

An fate chhunzawm tur an chher lo a, ei tlarantu leh hmangaiha enkawltu emaw puibawmtu an nei lo. Fate, chhungkua dah pawimawh a ngai a.

2. Focus on quality, not size
Hnathawh tam leh thawhzin zawng ni lovin, hna ṭha taka thawha awm ze neia thawh thiam a, sum hman daihzai a ṭul a ni.

Ni tin inhlawhfakna ngawt a tawk lo a, kan thawhchhun ṭha tak, rintlak tak, chhawr reng tlak tur ngaihtuah a ngai a ni.

3. Be the first
A ṭha ber, thiam ber nih tum suh. A ti hmasa ber nih tum ang che. Pawisa lalut tam, nei tam nih tum lo la. Pawisa lak luhna kha a ṭhain a rintlak tur a ni.

4. Prepare for future:
Kum 10 chhunga nang leh i chhungkaw awm dan tur ngaihtuah la. Chumi mil chuan hnathawkin, ruahmanna siam rawh le.

5. Respect your competitors:
I hnathawhpui leh i elpuite kha zah rawh. I elpuite kha haw lo la, an tihdan zir ang che. Er ni lo a, Elpui pawh i neih loh chuan hlawhtlinna i nei lo ang.

6. See challenge as opportunity:
Chona thar hma chhawn la, hlawhtlinna tura remchannaah ngai zel rawh. Harsatna a lo thlen pawhin chona a nih hria la, harsatna hnehna remchang a ni tiin bei rawh.

7 Believe:
Ring rawh. Mahni leh chhungkua in kan kang, inkhaichhuak thei lo a. He pawl hmang hian kan hlawhtling ang tih ring tlat la. Hlawhtling tura ruahmanna chu hlen tum rawh.

8. Sorround yourself greatness:
 I bula awmte hnenah i chhungril ropuizia lantir rawh. I hnathawhpuite, a ruaitute, helper, vai leh lo thlirpuitute hnenah fakna, lawmna, an ṭhatzia leh felzia sawi fo la. I ropui rukna tarlang la, Chu chuan chakna a pe ang che. Chu chu Pawisa ngai lovin a tih theih.

9. Live healthy:
Hrisel takin nung la, i hlim mai ang. Hrisel lo chungin a hlim theih lova, hrisel lo chungin hna a thawh ṭhat theih loh. Hrisel tur erawh chuan nangmah kha inthunun la, tih tur leh tih loh tur chu i hria e.

10. Have fun:
Hlawhtling tur chuan Ni tina hnathawk reng, hah taka thawk reng tur i ni. Chu erawh chu i tlin reng dawn lo a, i tlin reng theih nan thil hlimawm ti ṭhin ang che. I chhungkuain thil tiho la, chaw eikhawm, lam, inkhelh, tuichen, zaiho, lehkhachhiar etc pawh a ṭangkai hle.

Note. 16 September 2019, 10.30 to 11.00 am hian Ka nupui ANC Clinic check up ka kalpui a, nghah ngawt ngawt aiah google chawpin ka han letling, phuah rem a ni e. Dedicated for the expected new born baby

312/2019 Social Group Work/ Joint Liability Group

$
0
0
JOINT LIABILITY GROUP

Zobawk North chhunga Mistiri 4, Junior Mistiri 6 leh Helper 10 an awm a. SHG angin ni 9 September khan Social Worker kaihhruainain an indin a. Uluk takin member te hre reng chungin thlirna eng tak nei chin chu sawm an ni a. A nazawng, hma sawn tum lo chu kal kan an ni.


SHG Chu hmeichhe tan an tih angin, Joint Liability Group tih a ni.  Aizawl leh State danga Company leh Mimal indin a, harsa zawkte chhawr lam ni lovin, harsa zawk te pawhin hlawkna awmze neia kalpui a nih theih nan. 

Hetiang Model hi Prof.Mohammed Yunus an Bangladesh hmeichhiate a kaihhruaia, Nobel Peace Price a dawn phahna ang deuha duan niin, Mizo rilrem zawnga a hlawh leh hlawkna hmuh nghal tumin, Bank thlunzawm hi kan tum a ni. Hetiang hian kum hnih khat kan kal phawt ang a, veng hrang hrang leh khaw hrang hrangah dinpui zel tum a ni.

A thil tum te:

a) Savings/Bank hmanga pawisa khawl.

b) Hmanrua leh Bungraw chhuak thar, thiamna (Skills) hmang thiam tura zir

c) Vai hna aia hna tha zawk rinawm taka thawh a, Mizo hnam hi assimilation laka ven.

d) Mizo Mistiri tam thei ang ber chher chhuak tura hma lak

e) Daily a thawh bakah, contract system leh darkar bi-a thawk thei tura hma lak

f) Sorkar, company leh mimal anga contract hna thawh tum.

g) Pawl sum thawhchhuah nana Khawl leh hmanrua hawh theih tura neih.

h) Sorkara hamṭhatna, Building construction welfare board leh a dang pawmpuia tura inziah luh

i) Bank Insurance, Health Care Golden card, Bank/post office kal tlanga pension scheme awm etc zawm tum

j) Ni tin hna ṭha leh rinawm taka Mistiri hna /eizawnna hi zahawm taka siam.

Kan kalphung ṭhenkhat te:-


1. Kartin Rs 100 an thawh a. Monday apiangin Bank ah pawisa kan dah a. Engmah sawi lova a zawna kar3 an thawh loh chuan anmahni an inban.

2. Contract kan thawhin, kan daily inhlawhfakna rate aiin Rs 200 in an sang ṭheuh a. A hlep a awm chuan 50% kha tha thawh zatin a thawka ten kan insem leh a. 45% hlep hi Group Bank ah an dah a. 5% hlep chu Contract hmutu chan a ni.

3. Darkar 1 in kan thawk hma a, Chhunah tiffin kan inpai vek a. Tlaiah mi aiin kan bang tlai bawk. Chumi vang chuan an hlawh bi aiin Rs 200 in a sang thei ta a.

4. Zing 8.30 ṭawngṭai nang lo chu an hlawh aṭangin Rs 10 kan cut a, an tlai dan azirin minute zelin pawisa kan cut bawk. An daily hlawh aṭangin.

5. Head mistiri kan inruat a, Rs 50 in an hlawh a sang bik

6. RSBY Health care ah kan register tir vek tawh. Golden card tihsak kan tum a.

7. Member te PM Pension scheme zawm tir vek kan tum.


9. Contract an thawhin duan sa hian agreement kan siam a. Sing 5 aia an hlep tam chuan a neitute an pe let a, sing 2 aia an hlep chhiat chuan sing khat an pek belh ang. Hei hi a hna a zir a ni

10. Engineer PWD Building hian trainning a la pe bawk ang

 11. Group call, Ṭheka lakna turah member thawk lote mamawh an nih chuan an inko khawm ang a, vawi3 an koha an kal loh chuan ban theih a ni.

Boruak mai kan la ni a, eng nge kan an zel dawn kan la hre bik lo. Kum 2006 aṭanga kum 2010 thleng khan Thingtlanga SHG 60 to 90 chu LLunglei District chhunga khaw hrang hrang ka vil a. Hei hi DRDA hnuaia Special SGSY hnuaia Integrated Piggery Development a ni. Hlawhtling lo tak kan ni a, mahse ka beidawng lo. SHG ah hian rinna ka nghat a, Mizo ten tihfuh loh kanla neiin ka hria a, ka zawng ru reng a, ka zir pah zel a. Group 10 vel ka dinpuiah ka la hlawhchham zel nia. Kan hlawhchham chhan ka hmuh te aṭangin tun ṭum chu hlawhtlin ve ka inbeisei sang e.

SHG/JLG hlawhtling tur chuan a pawimawh hmasa ber chu Member thlan hi a ni.

1. Member atan mi fing vak a ngai lo a, hlawhtlin duh mihring, kherkhiap lo, phakar lo thlan thiam a ngai.

2. Sorkar leh hamṭhatna hisapa tel ve ngawt ai chuan, mi beidawng tawh, beiseina nei tawh lo thlan thiam a ngai.

3. Pawl hruaitute hmathlir pawm thiam, zawm thei tur zawn a ngai.

4. Dan leh dun, kaihhruaina fel a ngai a. Kenkawh ngam a ṭul hle.

5. Chhungkua ten support a, hun an pek tel ve a ngai.

6. Eizawnna, tuina, hna thawh inang hi a pawimawh tak zet bawk.

313/2020 DAMA A DAM TAWH LO

$
0
0

 DAMA A DAMLO : A DAMPUI TAWH AVANGIN A DAMLO TAWH LO ANG

Thih hlauhawma kan awm lai pawhin Pathian chiah hi a dampui  a ni tiin Laldampuia hming an sa lawk a nih kha. September ni 29, zing dar 4.30 khan Covid-19 a vei thu leh Damdawiina a luh tur thu min hrilh te kha kan inbiak tawpna tur a nih ka ring lo reng reng. Hlauh a neih awm ka la hre lo a, (ka hre leh si, a Pheikhawk bun uih tawh phelh hi a hlau tak e) Tun tum hi chu a zam a ni tih pawh ka ringhlel lo. Covid19 chu vei tawh lo mah se Pneumonia avanga a kal ta mai hi ava pawi em. Mite hriat a duh loh thleng thleng hian a chanchin min hrilh thin, thihpui tur thuruk hi kan va ngah tak. Ani chuan a vawnga, a hlenchhuak ta.

Hunbi hian a thunun vak lo. Hunbi hi a thunun emaw tih mai turin hun a hmang thin. A muang tih dawn chuan a tlai ngai si lo a. Hmanhmawhna rilru hi a nei ngai lo a ni. Pawl nga kan zir kumah khan Phaia inenkawl tura an kal chanchin min hrilh a, sawi thuai thuai se ka tih rilruk te kha ka la hre reng mai. Hman a ngai thin em a ni.

Pawl sarih exam zawh lawma kan hlim zanah belmang min tat chiam a, phihfai tuma ka hmai belkan vek thu te hi mi tan a ho ngawt ang. Kum 1996 MZP Long March lai khan Nazareth Boarding School atangin min lo zawm ve a. Kan High School atangin kan kal bawk a. Kan inhmu chu Kawngpuiah thu-in, Motor tlan tlang tur kan dang a, motor han inhrosa vel hma taka min thutpui tlat a, a tho duh lo chu thuhran, ka tlanchhe tur min chelh beh hnehzia te kha ka la hre reng mai. Hlauhawm tak a ni.


An inneihni-ah Chakma zawngin khawthlangah kan kalsan a (A duhdan a ni). A nupui neih zawhin min zawnpui leh a, Hotel khuma riah ai chuan a rikshaw hnungah khan a muhil mai a.  Phai thlasik natzia hre mah ila a sawisel ngai eih lo. Dai ngai loh ram fana, vahvel hi nuam a ti hle thin a. Ramhnuai leh khawchhunga a nunzia hi a danglam vak lo. Zing leh zan lah a danglam lo. A kal  (Kidney) a thlak hnu hian chawei leh damdawi ei hun erawh a vawng dik fu lawi.


2012 khan Lunglei Civil Hospital-a ka roomah lo kalin, a kal an entir (Kidney Function Test) thu min hrilh a. A tukah result lamin a lo kal leh a, thlak a ngaih thu min hrilh khan “A nupui zawk thlak tur te khan” ka la fiam tak dah a. NewLife Damdawiina an inentir hnu-in Vellore lam an pan  ta kha a nia. Chutah chuan a ni a hun tawp a hman tak ni. Beidawng miah lovin hun a hmang a, ka lo beidawng zawk fo thin. Kal thlakna an hmuh lawk loh avangin Mitthi kal an chan thu te min hrilh thin a. Kal thlakna zawng te hian ‘Seniority’ an nei vek a. Senior pawh nise, a lo mil ngai loh thu te min hrilh thin. A hmasa ber pawh nise, a lo mil lo fo a. A inmil em tih entir nan cheng sing tel an sen ziah thu min hrilh bawk. A tawpah chuan an thlak fel a. Mizorama an lo haw chuan inentir fo a ngaih dawn avangin sum leh pai a hek a. Vellore-ah 2013 atang khan an cham a, a cham hlen ta a nih hi.


A kal thlak avangin a Mit a cancer a, a dam thu nen lam min hrilh a, lungngai awm hian a awm ka hre miah lo nia. A lawmna min hrilh ber erawh mite an that em avangin an Sawma pakhat pek ai te an chhungkaw tana an pek thin thu min hrilh kha chu mittui a ko chhuak deuh a ni. Alo haw huna an in sak thar dan tur nen lam min sawipui a, thu mai a chang ta a nih hi. NH-54 laih zauvin an in a tihchhiat tur Compensate chungchanga te, a phairuang huana Compensate a beisei dan te kha thu mai a ni si a. Phairuanga a huan enkawl avanga Malaria rei tak a vei khan a kal hi a lo khawih chhe hman te a nih ka ring ta rum rum mai.


Vawi khat chu A.C.B Office (Republic vengchhaka a awm lai khan) FIR theh lut turin a kal a.  Chumi zawha Hawla Indoor Stadium thlenga ka thiannu a lo zuk zawng chhuak te kha a pui asin. Sawi vek chi pawh a ni lo. MZU Hostel-ah min lo zawng chhuak a, Rangva mual thlir paha Thingtlang nun kan sawi te kha ava ngaihawm ta em! Aizawlah Motor a chuang ngai lo a, ke ngata min kalpui thin erawh ka hah phah thin khawp mai. Sum sen a tlem a, hriselna atan a tha bawk. Titi phungleng sawi pah a remchang tiin min hrilh fo thin.


Bible chang zeh tela, infuih kher tum thinte ang deuh hian A nuna entawntlak ka hmuh hian kan khar ve teh ang. Thianpa chungchang ziak ni mah ila.


1. Intodelh a ni. Sikul kal atanga leipui neih nuam ti chi a ni a. A nimbu huan enkawl dan te kha chhel tak a ni. Vellore-a a awm chhung hian Nuai 60-70 chu an sen ka ring a. Mahse, awm mai mai a tum bik lo. Mizo Hotel angin chaweina a siam a. Chinai chah chawpin Mizo Kuva a zuar a. Vellore Bungbel chu Dak in kaltlangin a zuar a. Kan zawrhpui a. Thut mai mai a tum ngai lo.


2. Khawtlang vei mi a ni a. Vellore tuala Ashoka Tree rah te lovin, kan khuaa a phunna tur nen lama min hrilhin, min kui tiah tir a tum tlat a. Speed Post pawh hi a muang deuh a ni ang, a chi a lawh ngei chu a hmuar ta tlat a. A tiak thei ta lo. Khawtlang hmasawnna Movement kan siam a, a meizang hlaptu a ni a. BDO kal chu a ACB-a FIR ava theh luh avangin a Court fo a ngai a. Ngaihdam a rawn dil a, a ngaidam hma hmaah a tang leh thung. Insak a tum mek chung berah Tleirawl tana Badminton Court siam a tum pek a. A hlawk loh tur zia hrilh mah ila, sumin a teh ve lo. Vellore-a a thil tha a hmuh kha lo lak luh a duh a ni. Mahse, a puitlin ngai dawn ta lo a ni.


3. Mizorama cheng zinga Covid-19 vei zingah a kal hmasa a atang hi han zawt chhuak ila. Thlarau khawvel atang hian min lo hrilh peih ka ring tlat a ni. A ruangah chuan Covid hrik hmu tawh lo mahsela kan thinlungah Covid vanga hriat reng a ni tur hi a pawi ka ti. Nun a suala a sual chhuak ta a, a sual chhuah dan zawk hi kan thinlungah cham se ka ti. Harsatna te hi a buaina a ni ve ngai lo a. Harsatna tawk lo ang maia a nun a hmang thin hi a awhawm ka ti. 

Viewing all 321 articles
Browse latest View live